Toetrekken en afstoten

Er zijn relatiepatronen waarbij het toetrekken en afstoten vrijwel dagelijks gebeurt. Het ene moment gaat het hartstikke goed en het andere moment lijkt er alsof er een bom is ingeslagen. Dit kan dus binnen no-time gebeuren.

Aan de basis van het toetrekken en het afstoten ligt een gebrek aan een gezonde emotionele binding voortkomend uit een ongezonde hechting. Wat beide partners willen is dat de leegtes die zij met zichzelf ervaren worden vervuld door de partner, wat niet haalbaar is.

Regelmatig maak ik tijdens relatietherapie mee dat, doordat de partners beiden tekort zijn gekomen aan affectie door de eigen opvoeder(s), zij dit van elkaar proberen te verkrijgen. Wat hier ten grondslag ligt is het verkrijgen van onvoorwaardelijke liefde. De partner of beide partners proberen dan de onvoorwaardelijke liefde die zij van de eigen opvoeder(s) niet dan wel onvoldoende hebben verkregen via de partner te verkrijgen.

Destructieve Patronen

Op het moment (trigger) dat er op welke wijze dan ook tekort wordt gedaan dan wel een gevoel wordt gegeven dat deze onvoorwaardelijke liefde niet wordt gegeven kan de sfeer binnen no-time omslaan en sprake zijn van afstoten. De partner wordt afgestoten, omdat deze in de beleving van de andere partner niet de onvoorwaardelijke liefde geeft of heeft gegeven. De afgestoten partner voelt eveneens dat deze geen onvoorwaardelijke liefde meer krijgt en stoot zelf ook af, waarna de ruzie van start gaat. Tijdens deze ruzie worden er verwijten geuit, echter blijft de communicatie vooral gericht op het ‘incident’ en niet op wat daar nu werkelijk onder ligt, namelijk dat de onvoorwaardelijke liefde niet meer wordt gegeven. Nadat de emoties zijn afgekoeld wordt er weer contact gezocht, zonder het ‘probleem’ te bespreken of het ‘probleem’ wordt afgedaan met verschillende excuses. Het wordt niet uitgepraat. Het zoeken van contact gebeurt vaak door 1 partner (toetrekken) waarna de andere partner uiteindelijk overstag gaat of anders blijft afstoten. Dit komt na een tijd altijd wel weer ‘goed’, waarna de destructieve patronen blijvend worden herhaald.

Hechting

De hechting die jij met je opvoeder(s), in je jongere jaren had, bepaald de hechting die jij gaat ontwikkelen en daarmee bepalend voor de wijze waarop jij je gaat hechten aan anderen, dus ook je partner. Indien jij een onveilige hechting hebt gehad dan is de kans dus aanzienlijk groot dat jij deze hechting blijft continueren totdat je het zelf doorbreekt.

Met onveilige hechting wordt het volgende bedoelt; opvoeder(s) die afstandelijk waren, opvoeder(s) die kritisch waren, opvoeder(s) die weinig tot geen affectie (liefde toonden), opvoeder(s) die resultaatgericht waren, opvoeder(s) die er vooral praktisch voor je waren, opvoeder(s) die jou stelselmatig verwaarloosden (emotioneel en/of fysiek), opvoeder(s) die narcistisch waren, opvoeder(s) die sterk afhankelijk waren van jou. Dit zijn zo een aantal voorbeelden die kunnen leiden tot een onveilige hechting.

Wat er in de basis gebeurt is dat door het ontbreken van de affectie (wat bij alle voorbeelden de boventoon voert) jij een onveilige hechting krijgt met je ouders; wantrouwend, wispelturig, onvoorspelbaar, voorwaardelijke liefde, manipulatie, toetrekken en afstoten (door de opvoeder(s)). Concreet is het ontbreken aan onvoorwaardelijke liefde en daarmee; wij zullen hoe dan ook altijd van jou houden en jij kunt altijd op ons terugvallen zonder dat wij jou zullen bekritiseren, oordelen of straffen. Doordat deze onvoorwaardelijke liefde (gevoel) ontbrak en dus onvoldoende werd verkregen door het kind blijft het kind, ook in de volwassenheid, zoekende naar onvoorwaardelijke liefde. Verwacht wordt dat een partner deze onvoorwaardelijke liefde (daarmee ook de basisveiligheid) kan bieden, zoals de opvoeder(s) dat behoort te bieden aan zijn kind.

Niemand kan de plek innemen van de opvoeder(s), hoe goed en hecht de relatie met de partner ook is. De relatie met de opvoeder(s) is namelijk van een andere orde.

Relatie onveilig gehecht individu

De kans dat een onveilig gehecht individu zich sterk voelt aangetrokken tot een individu die eveneens onveilig is gehecht is groot. De reden hiervan is dat zij op een onbewust niveau elkaars leegten (tekort aan affectie – onvoorwaardelijke liefde) sterk aanvoelen en een gevoel van herkenning hebben. Het gevoel van herkenning is de (schijn)veiligheid die men destijds thuis bij de opvoeder(s) voelde. Dus het gevoel van tekort aan onvoorwaardelijke liefde.  Men denkt dan dat dit gevoel ‘veilig’ is terwijl het juist onveilig is. Doordat deze individuen niet weten hoe veilig voelen werkelijk voelt, kunnen zij het onderscheid ook niet maken. De sterke aantrekkingskracht en het gevoel van ‘veiligheid’ wat dus in principe de schijnveiligheid is brengt deze individuen bij elkaar.

Een ander aspect wat in deze ook speelt is dat zij bij elkaar de destructieve patronen van vroeger kunnen herhalen en ook dat voelt ‘veilig’. Met destructieve patronen van vroeger wordt bedoeld het toetrekken en afstoten door de opvoeder(s) zelf, dit kunnen zij weer bij elkaar herhalen, want dat is wat zij gewend zijn. Onderliggend hopen zij dat het deze keer wel lukt en daarmee dat zij deze keer wel de onvoorwaardelijke liefde en aandacht zullen verkrijgen die zij in het verleden hebben gemist. Dus feitelijk gezien zijn de destructieve patronen vooral gericht op het alsnog verkrijgen van hetgeen wat zo is gemist; onvoorwaardelijke liefde (affectie) van de opvoeder(s). Op deze manier (onbewust) wordt ervan uitgegaan dat de band met de opvoeder(s) ook hersteld kan worden, waardoor zij dus ook blijven ‘hangen’ in een destructieve relaties. Het geloof dat het goed gaat komen, want hoe kan je breken van je opvoeder(s)? Exact, dat is het gevoel wat wordt ervaren. Aan de andere kant, weten deze individuen ook niet beter. Dit zijn patronen waar zij aan gewend zijn. Gezonde patronen voelen voor hen weer juist ongezond aan; er ontbreekt dan iets voor het gevoel. Feitelijk ontbreekt het aan onrust en onveiligheid wat zij gewend zijn.

Relatieverslaving

Relatieverslaving waar inmiddels veel over is geschreven valt ook in deze categorie. Binnen relatiepartner zie je vaak dat er een aantrekking wordt gevoeld voor een ander die emotioneel onbereikbaar is (onveilige hechting). Vervolgens wordt gedacht dat als er maar genoeg hulp, liefde en begrip wordt getoond dit wel goed zal komen en er alsnog onvoorwaardelijke liefde verkregen zal worden (van de opvoeder(s)). Keer op keer wordt dit patroon herhaald terwijl de resultaten onveranderd blijven. De andere kant is dat zodra de emotioneel onbereikbare partner zich openstelt en dus wel de (onvoorwaardelijke) liefde geeft, de relatie dan ook zo voorbij is. Het wordt dan ‘saai’, want de patronen kunnen niet meer herhaald worden, dat is wat men gewend is. Dit geldt ook voor de meeste relaties die gebaseerd zijn op een aantrekking vanuit een gemis uit het verleden. Binnen een gezonde relatie ligt de aandacht namelijk op de partner en vooral op diens karakter en niet op de leegtes die deze partner zou kunnen vervullen. Daarbij is de kans dat er binnen een gezonde relatie – indien er geen match wordt ervaren met de ander – wordt gebroken groot, terwijl er binnen een ongezonde relatie hier niet eens over wordt nagedacht. Men blijft doorgaan totdat de partner ‘geeft’ wat men zelf tekort is gekomen, utopie.

Herstel ongezonde hechting en dezelfde valkuil?

Ook is het mogelijk om weer in dezelfde valkuil te vallen nadat je bent hersteld van een ongezonde hechting. Je kunt werken aan herstel van je ongezonde hechting, echter blijven de littekens altijd aanwezig. De kans dat jij, na herstel, in je ongezonde hechting schiet en daarmee dus in een destructieve relatie terecht komt is aanzienlijk klein. Wel bestaat er een kans dat indien je in een mindere moment van jezelf in ‘contact’ komt met je ongezonde hechting jij je aangetrokken kunt voelen tot iemand die eveneens een ongezonde hechting heeft. Dit is dus een moment opname, want eigenlijk ben je ervan hersteld, echter gezien je bewustzijn is gedaald kan er sprake zijn van terugval.

In het verloop van de relatie, als je er niet op tijd uitstapt, bestaat de kans dat je volledig in je oude patronen (onveilige hechting) vervalt. Dit terwijl je er dus van was hersteld. Daarom is het ook cruciaal om je altijd bewust te zijn van je huidige ‘toestand’. Individuen met een destructief verleden behoren ook in perioden van een terugval zeker geen keuzes te maken dan wel relaties aan te gaan. Dus indien je een relatie met iemand aangaat terwijl je een terugval hebt is de kans aanzienlijk groot dat deze persoon onveilig is gehecht. Naarmate de relatie vordert en indien jij jezelf weer terugvindt en dus weer terugkomt in je veilige hechting zal je ook afscheid nemen van deze relatie, echter is de kans dus wel groot dat je tijdens deze relatie een terugval krijgt. Terugvallen op de onveilige hechting kan snel gaan, dat is wat er namelijk in je ‘natuur’ zit, dat is wat je gewend bent. Continu bewust zijn van wat er met jou gebeurd, zeker bij een destructief verleden is raadzaam.

Hoe kom je uit de destructieve patronen?

Door juist gericht aan de slag te gaan met de leegtes die jij voelt. Door inzicht te verkrijgen in hoe deze leegtes zijn ontstaan, wat de kern is, wat de oorzaak is. Zodra je de verbanden ziet en begrijpt wat waar vandaan komt, dit ook accepteert kan je overgaan tot herstel. Dit is echter het begin. Vaak hebben deze individuen last van triggers waaraan gewerkt behoort te worden. Dit zijn ‘triggers’ van het verleden en gerelateerd aan het onveilig voelen dan wel de voorwaardelijke liefde. Deze triggers behoren eveneens inzichtelijk gemaakt te worden en hier dient ook concreet aan gewerkt te worden. Pas nadat het inzicht is gegeven en er aan de triggers is gewerkt kan er overgegaan worden tot een gezonde hechting met de partner. Dit is nu geschreven in een paar zinnen echter heeft dit tijd nodig en vooral het oefenen in de praktijk. Bewust worden van je eigen triggers en ervoor zorgen dat je niet meer in deze triggers schiet. Het heeft tijd nodig juist doordat je behoort over te stappen naar nieuwe patronen zowel met jezelf als de relatie. Het is niet makkelijk om na zoveel jaar opeens over te stappen naar nieuwe patronen.

Identiteitsontwikkeling

Ook maak ik helaas mee dat individuen tijdens de adolescentie onvoldoende de eigen identiteit hebben ontwikkeld. Dit vooral binnen opvoedingen waarbij sprake was van sterke verwaarlozing waarbij het volledig ontbrak aan affectie voor het kind. Het is dan ook belangrijk dat er wordt gewerkt aan de herontwikkeling van de identiteit om een basis te hebben waar men op terug kan vallen. Je kunt niet aan alles tegelijk werken, dat vergt te veel tijd, energie, inspanning en kan leiden tot een hoop verwarring. Belangrijk is dat er eerst wordt gestabiliseerd binnen de relatie en daarna kan er aan de rest gewerkt worden, stap voor stap.

Zit je in een destructieve relatie?

1. Vertraag 10 seconden alvorens je wat zegt tijdens een ruzie;
2. Ga voor jezelf na wat jou zo hard heeft geraakt en waar dat vandaan komt;
3. Onderzoek of dit mogelijk een trigger is wat uit het verleden komt;
4. Hoe gingen jouw opvoeder(s) met jou om? Herkenning met wat je nu meemaakt?
5. Communicatie met je partner; niet over de inhoud, maar houd het op de meta-communicatie en daarmee communiceer dus over de communicatie en niet over de inhoud;
6. Stoot je partner niet af; je stoot dan namelijk je opvoeder(s) af, niet je partner;
7. Als de spanning te hoog oploopt, loop dan even weg, maar stoot elkaar niet af;
8. Sta open voor elkaar en spreek de liefde naar elkaar toe uit, zoek de binding;
9. Indien communicatie niet mogelijk is, houd elkaars hand vast;
10. Maak voor jezelf inzichtelijk welke triggers er zijn geraakt en wordt bewust van je triggers. Iedere keer dat je ‘geraakt’ wordt in je triggers, vertraag je reactie. Dit zijn triggers uit het verleden en hebben niets met nu te maken.
11. Zit je in een destructieve relatie waarbij sprake is van fysiek geweld, emotionele mishandeling, vernedering, belediging en structurele ruzie, ongeacht wat je er ook aan doet om het ‘goed’ te krijgen; stap eruit.

Hulp nodig om hier samen van te herstellen? Zoom Psychologie staat klaar voor jullie.

Ik heb vragen en wens meer informatie

Relatietherapie Zoom Psychologie

Aanmelden

Aanmelden Artikels