Zit jij in een narcistische relatie of heb jij een narcistische relatie achter de rug?
Het uitgangspunt van deze Webinar is vooral het begrijpen; hoe het kan dat jij bent gevallen voor een narcistische partner en hoe het ‘werkt’ binnen een narcistische relatie; het spel van de psyché. Doel van deze Webinar is dat jij diepgaande kennis verkrijgt opdat je begrijpt hoe jouw eigen patronen ‘werken’ en vooral waar deze vandaan komen.
Het is namelijk niet makkelijk om uit een narcistische
relatie te stappen ondanks dat je rationeel weet dat het niet gezond voor je is.
Je probeert hoe dan ook er alles aan te doen om het weer ‘goed’ te krijgen met
als gevolg dat je keer op keer in een emotionele achtbaan terecht komt. Het is
een doodlopende straat. Het malen, piekeren, praten, zoeken naar oplossingen,
het veranderen van jezelf of het proberen veranderen van de ander; zonder resultaat.
Degene die er wel uit zijn gestapt voelen vaak nog de emotionele ‘binding’ en hebben er moeite mee om deze ‘binding’ te verbreken. Juist doordat de ‘binding’ intact blijft is de kans op een knipperlicht-relatie groot, waardoor de emotionele achtbaan weer opnieuw wordt geactiveerd. Ook bij het definitief verbreken van het contact blijft de emotionele ‘binding’ intact en voelt de verbreking als ‘afkicken’. Een andere variant is dat jij vooral blijft ‘vastzitten’ in alles wat jou is aangedaan, wat volledig te begrijpen is, echter helpt dit niet in jouw herstel. De woede, verbittering, haat en ergens het zelfverwijten is een aanslag op zowel je psychische als je fysieke gezondheid. Het is cruciaal dat je hieraan uitkomt, herstelt en je leven weer oppakt. Herstel is niet (alleen) ‘loskomen’ van de narcistische partner, maar vooral je eigen innerlijke herstel; in balans komen met jezelf. De kans dat jij, indien je niet volledig in balans komt met jezelf, wederom in een nieuwe narcistische relatie stapt is namelijk aanzienlijk groot.
Je kunt pas iets doorbreken als je volledig begrijpt hoe het
in elkaar zit. Het gaat in deze niet om de ‘narcistische partner’, maar vooral
om jou. Hoe het kan dat jij bent ‘gevallen’ voor iemand die emotioneel
onbereikbaar is. Hoe het kan dat jij ondanks dat je rationeel weet dat je in
een destructieve relatie zit deze niet kunt verbreken. Hoe het kan dat het ‘gevoel’
en daarmee de emotionele ‘binding’ zo sterk voelt. Hoe het kan dat een sterke
en onafhankelijke vrouw ‘accepteert’ dat er zo met haar wordt omgegaan. Wat nu werkelijk
de reden is dat jij ‘kiest’ voor iemand die emotioneel onbereikbaar is. Diepte
en inzicht dat staat centraal in deze Webinar.
Tijdens deze Webinar richt ik mij vooral op op het ‘begrijpen’ en daarmee begrijpen hoe het kan dat jij in deze situatie terecht bent gekomen; ontstaansoorzaken, kern en wat hier dus onder zit. Ook geef ik informatie over hoe de psychologie van een ‘narcistische individu’ ‘werkt’ opdat je ook gaat begrijpen en inzien waarom hij doet zoals hij doet. Dit niet zodat je ‘empathie’ gaat krijgen, maar vooral om te begrijpen dat het niets met jou als persoon te maken heeft. Ongeacht wat je ook doet, het is en zal nooit goed dan wel voldoende zijn. Het is een spel die wordt gespeeld. Jij zit in dat spel (web) en zoekt logica die je niet gaat vinden. Het gaat om jou en niet om de ander. Jij behoort hier voor jezelf definitief aan uit te komen, voor je eigen psychische en fysieke gezondheid.
Deze Webinar richt zicht op een mannelijke individu met narcisme
Programma
|| Narcisme; openlijk en verborgen versus gedrag binnen de relatie.
|| De psychologie van een narcistische individu, het denkproces ontleedt.
|| Waarom je ‘valt’ voor een narcistische partner; wat is de kern dat jij je aangetrokken voelt tot individuen die emotioneel onbereikbaar zijn?
|| Waarom de narcistische individu juist voor jou kiest; wat heb jij wat hem zo aantrekt?
|| De emotionele achtbaan in de relatie; hoe deze achtbaan start, eindigt en zich weer herhaald en waarom jij dat ‘accepteert’.
|| Impact van een narcistische relatie; de psychologische schade die wordt toegebracht.
|| Herstel van een narcistische relatie; jezelf begrijpen, het spel begrijpen en in balans komen met jezelf.
Deze Webinar wordt Live uitgezonden en kent een duur van 90 minuten waarvan het laatste half uur wordt gereserveerd voor het stellen van vragen. De kosten voor het volgen van deze Webinar bedraagt Euro 47,50. Maximum aantal deelnemers dus wees er op tijd bij!
Er zijn relatiepatronen waarbij het toetrekken en afstoten vrijwel dagelijks gebeurt. Het ene moment gaat het hartstikke goed en het andere moment lijkt er alsof er een bom is ingeslagen. Dit kan dus binnen no-time gebeuren.
Aan de basis van het toetrekken en het afstoten ligt een
gebrek aan een gezonde emotionele binding voortkomend uit een ongezonde
hechting. Wat beide partners willen is dat de leegtes die zij met zichzelf
ervaren worden vervuld door de partner, wat niet haalbaar is.
Regelmatig maak ik tijdens relatietherapie mee dat, doordat de partners beiden tekort zijn gekomen aan affectie door de eigen opvoeder(s), zij dit van elkaar proberen te verkrijgen. Wat hier ten grondslag ligt is het verkrijgen van onvoorwaardelijke liefde. De partner of beide partners proberen dan de onvoorwaardelijke liefde die zij van de eigen opvoeder(s) niet dan wel onvoldoende hebben verkregen via de partner te verkrijgen.
Destructieve Patronen
Op het moment (trigger) dat er op welke wijze dan ook tekort
wordt gedaan dan wel een gevoel wordt gegeven dat deze onvoorwaardelijke liefde
niet wordt gegeven kan de sfeer binnen no-time omslaan en sprake zijn van
afstoten. De partner wordt afgestoten, omdat deze in de beleving van de andere
partner niet de onvoorwaardelijke liefde geeft of heeft gegeven. De afgestoten
partner voelt eveneens dat deze geen onvoorwaardelijke liefde meer krijgt en
stoot zelf ook af, waarna de ruzie van start gaat. Tijdens deze ruzie worden er
verwijten geuit, echter blijft de communicatie vooral gericht op het ‘incident’
en niet op wat daar nu werkelijk onder ligt, namelijk dat de onvoorwaardelijke
liefde niet meer wordt gegeven. Nadat de emoties zijn afgekoeld wordt er weer
contact gezocht, zonder het ‘probleem’ te bespreken of het ‘probleem’ wordt
afgedaan met verschillende excuses. Het wordt niet uitgepraat. Het zoeken van
contact gebeurt vaak door 1 partner (toetrekken) waarna de andere partner
uiteindelijk overstag gaat of anders blijft afstoten. Dit komt na een tijd
altijd wel weer ‘goed’, waarna de destructieve patronen blijvend worden
herhaald.
Hechting
De hechting die jij met je opvoeder(s), in je jongere jaren had, bepaald de hechting die jij gaat ontwikkelen en daarmee bepalend voor de wijze waarop jij je gaat hechten aan anderen, dus ook je partner. Indien jij een onveilige hechting hebt gehad dan is de kans dus aanzienlijk groot dat jij deze hechting blijft continueren totdat je het zelf doorbreekt.
Met onveilige hechting wordt het volgende bedoelt; opvoeder(s) die afstandelijk waren, opvoeder(s) die kritisch waren, opvoeder(s) die weinig tot geen affectie (liefde toonden), opvoeder(s) die resultaatgericht waren, opvoeder(s) die er vooral praktisch voor je waren, opvoeder(s) die jou stelselmatig verwaarloosden (emotioneel en/of fysiek), opvoeder(s) die narcistisch waren, opvoeder(s) die sterk afhankelijk waren van jou. Dit zijn zo een aantal voorbeelden die kunnen leiden tot een onveilige hechting.
Wat er in de basis gebeurt is dat door het ontbreken van de affectie (wat bij alle voorbeelden de boventoon voert) jij een onveilige hechting krijgt met je ouders; wantrouwend, wispelturig, onvoorspelbaar, voorwaardelijke liefde, manipulatie, toetrekken en afstoten (door de opvoeder(s)). Concreet is het ontbreken aan onvoorwaardelijke liefde en daarmee; wij zullen hoe dan ook altijd van jou houden en jij kunt altijd op ons terugvallen zonder dat wij jou zullen bekritiseren, oordelen of straffen. Doordat deze onvoorwaardelijke liefde (gevoel) ontbrak en dus onvoldoende werd verkregen door het kind blijft het kind, ook in de volwassenheid, zoekende naar onvoorwaardelijke liefde. Verwacht wordt dat een partner deze onvoorwaardelijke liefde (daarmee ook de basisveiligheid) kan bieden, zoals de opvoeder(s) dat behoort te bieden aan zijn kind.
Niemand kan de plek innemen van de opvoeder(s), hoe goed en hecht de relatie met de partner ook is. De relatie met de opvoeder(s) is namelijk van een andere orde.
Relatie onveilig gehecht individu
De kans dat een onveilig gehecht individu zich sterk voelt
aangetrokken tot een individu die eveneens onveilig is gehecht is groot. De
reden hiervan is dat zij op een onbewust niveau elkaars leegten (tekort aan affectie
– onvoorwaardelijke liefde) sterk aanvoelen en een gevoel van herkenning
hebben. Het gevoel van herkenning is de (schijn)veiligheid die men destijds
thuis bij de opvoeder(s) voelde. Dus het gevoel van tekort aan
onvoorwaardelijke liefde. Men denkt dan
dat dit gevoel ‘veilig’ is terwijl het juist onveilig is. Doordat deze
individuen niet weten hoe veilig voelen werkelijk voelt, kunnen zij het
onderscheid ook niet maken. De sterke aantrekkingskracht en het gevoel van ‘veiligheid’
wat dus in principe de schijnveiligheid is brengt deze individuen bij elkaar.
Een ander aspect wat in deze ook speelt is dat zij bij elkaar de destructieve patronen van vroeger kunnen herhalen en ook dat voelt ‘veilig’. Met destructieve patronen van vroeger wordt bedoeld het toetrekken en afstoten door de opvoeder(s) zelf, dit kunnen zij weer bij elkaar herhalen, want dat is wat zij gewend zijn. Onderliggend hopen zij dat het deze keer wel lukt en daarmee dat zij deze keer wel de onvoorwaardelijke liefde en aandacht zullen verkrijgen die zij in het verleden hebben gemist. Dus feitelijk gezien zijn de destructieve patronen vooral gericht op het alsnog verkrijgen van hetgeen wat zo is gemist; onvoorwaardelijke liefde (affectie) van de opvoeder(s). Op deze manier (onbewust) wordt ervan uitgegaan dat de band met de opvoeder(s) ook hersteld kan worden, waardoor zij dus ook blijven ‘hangen’ in een destructieve relaties. Het geloof dat het goed gaat komen, want hoe kan je breken van je opvoeder(s)? Exact, dat is het gevoel wat wordt ervaren. Aan de andere kant, weten deze individuen ook niet beter. Dit zijn patronen waar zij aan gewend zijn. Gezonde patronen voelen voor hen weer juist ongezond aan; er ontbreekt dan iets voor het gevoel. Feitelijk ontbreekt het aan onrust en onveiligheid wat zij gewend zijn.
Relatieverslaving
Relatieverslaving waar inmiddels veel over is geschreven valt
ook in deze categorie. Binnen relatiepartner zie je vaak dat er een aantrekking
wordt gevoeld voor een ander die emotioneel onbereikbaar is (onveilige hechting).
Vervolgens wordt gedacht dat als er maar genoeg hulp, liefde en begrip wordt
getoond dit wel goed zal komen en er alsnog onvoorwaardelijke liefde verkregen
zal worden (van de opvoeder(s)). Keer op keer wordt dit patroon herhaald terwijl
de resultaten onveranderd blijven. De andere kant is dat zodra de emotioneel
onbereikbare partner zich openstelt en dus wel de (onvoorwaardelijke) liefde
geeft, de relatie dan ook zo voorbij is. Het wordt dan ‘saai’, want de patronen
kunnen niet meer herhaald worden, dat is wat men gewend is. Dit geldt ook voor de
meeste relaties die gebaseerd zijn op een aantrekking vanuit een gemis uit het
verleden. Binnen een gezonde relatie ligt de aandacht namelijk op de partner en
vooral op diens karakter en niet op de leegtes die deze partner zou kunnen
vervullen. Daarbij is de kans dat er binnen een gezonde relatie – indien er
geen match wordt ervaren met de ander – wordt gebroken groot, terwijl er binnen
een ongezonde relatie hier niet eens over wordt nagedacht. Men blijft doorgaan
totdat de partner ‘geeft’ wat men zelf tekort is gekomen, utopie.
Herstel ongezonde hechting en dezelfde valkuil?
Ook is het mogelijk om weer in dezelfde valkuil te vallen
nadat je bent hersteld van een ongezonde hechting. Je kunt werken aan herstel
van je ongezonde hechting, echter blijven de littekens altijd aanwezig. De kans
dat jij, na herstel, in je ongezonde hechting schiet en daarmee dus in een
destructieve relatie terecht komt is aanzienlijk klein. Wel bestaat er een kans
dat indien je in een mindere moment van jezelf in ‘contact’ komt met je
ongezonde hechting jij je aangetrokken kunt voelen tot iemand die eveneens een
ongezonde hechting heeft. Dit is dus een moment opname, want eigenlijk ben je
ervan hersteld, echter gezien je bewustzijn is gedaald kan er sprake zijn van
terugval.
In het verloop van de relatie, als je er niet op tijd
uitstapt, bestaat de kans dat je volledig in je oude patronen (onveilige
hechting) vervalt. Dit terwijl je er dus van was hersteld. Daarom is het ook
cruciaal om je altijd bewust te zijn van je huidige ‘toestand’. Individuen met
een destructief verleden behoren ook in perioden van een terugval zeker geen
keuzes te maken dan wel relaties aan te gaan. Dus indien je een relatie met
iemand aangaat terwijl je een terugval hebt is de kans aanzienlijk groot dat
deze persoon onveilig is gehecht. Naarmate de relatie vordert en indien jij jezelf
weer terugvindt en dus weer terugkomt in je veilige hechting zal je ook
afscheid nemen van deze relatie, echter is de kans dus wel groot dat je tijdens
deze relatie een terugval krijgt. Terugvallen op de onveilige hechting kan snel
gaan, dat is wat er namelijk in je ‘natuur’ zit, dat is wat je gewend bent. Continu
bewust zijn van wat er met jou gebeurd, zeker bij een destructief verleden is
raadzaam.
Hoe kom je uit de destructieve patronen?
Door juist gericht aan de slag te gaan met de leegtes die jij voelt. Door inzicht te verkrijgen in hoe deze leegtes zijn ontstaan, wat de kern is, wat de oorzaak is. Zodra je de verbanden ziet en begrijpt wat waar vandaan komt, dit ook accepteert kan je overgaan tot herstel. Dit is echter het begin. Vaak hebben deze individuen last van triggers waaraan gewerkt behoort te worden. Dit zijn ‘triggers’ van het verleden en gerelateerd aan het onveilig voelen dan wel de voorwaardelijke liefde. Deze triggers behoren eveneens inzichtelijk gemaakt te worden en hier dient ook concreet aan gewerkt te worden. Pas nadat het inzicht is gegeven en er aan de triggers is gewerkt kan er overgegaan worden tot een gezonde hechting met de partner. Dit is nu geschreven in een paar zinnen echter heeft dit tijd nodig en vooral het oefenen in de praktijk. Bewust worden van je eigen triggers en ervoor zorgen dat je niet meer in deze triggers schiet. Het heeft tijd nodig juist doordat je behoort over te stappen naar nieuwe patronen zowel met jezelf als de relatie. Het is niet makkelijk om na zoveel jaar opeens over te stappen naar nieuwe patronen.
Identiteitsontwikkeling
Ook maak ik helaas mee dat individuen tijdens de adolescentie onvoldoende de eigen identiteit hebben ontwikkeld. Dit vooral binnen opvoedingen waarbij sprake was van sterke verwaarlozing waarbij het volledig ontbrak aan affectie voor het kind. Het is dan ook belangrijk dat er wordt gewerkt aan de herontwikkeling van de identiteit om een basis te hebben waar men op terug kan vallen. Je kunt niet aan alles tegelijk werken, dat vergt te veel tijd, energie, inspanning en kan leiden tot een hoop verwarring. Belangrijk is dat er eerst wordt gestabiliseerd binnen de relatie en daarna kan er aan de rest gewerkt worden, stap voor stap.
Zit je in een destructieve relatie?
Vertraag 10 seconden alvorens je wat zegt tijdens een ruzie;
Ga voor jezelf na wat jou zo hard heeft geraakt en waar dat vandaan komt;
Onderzoek of dit mogelijk een trigger is wat uit het verleden komt;
Hoe gingen jouw opvoeder(s) met jou om? Herkenning met wat je nu meemaakt?
Communicatie met je partner; niet over de inhoud, maar houd het op de meta-communicatie en daarmee communiceer dus over de communicatie en niet over de inhoud;
Stoot je partner niet af; je stoot dan namelijk je opvoeder(s) af, niet je partner;
Als de spanning te hoog oploopt, loop dan even weg, maar stoot elkaar niet af;
Sta open voor elkaar en spreek de liefde naar elkaar toe uit, zoek de binding;
Indien communicatie niet mogelijk is, houd elkaars hand vast;
Maak voor jezelf inzichtelijk welke triggers er zijn geraakt en wordt bewust van je triggers. Iedere keer dat je ‘geraakt’ wordt in je triggers, vertraag je reactie. Dit zijn triggers uit het verleden en hebben niets met nu te maken.
Zit je in een destructieve relatie waarbij sprake is van fysiek geweld, emotionele mishandeling, vernedering, belediging en structurele ruzie, ongeacht wat je er ook aan doet om het ‘goed’ te krijgen; stap eruit.
Hulp nodig om hier samen van te herstellen? Zoom Psychologie staat klaar voor jullie.
Iedereen heeft weleens last van een gevoel van leegte. Een gevoel dat er iets mist of ontbreekt. Dat zijn de momenten dat je goed naar jezelf behoort te luisteren, naar je innerlijke gevoel. Dat zijn juist de momenten dat jouw innerlijke ik, jou iets probeert te vertellen. Neem hier de tijd voor en probeer het te achterhalen; wat is er aan de hand en waar komt het vandaan.
Als het af en toe de kop opsteekt, niets mis mee, hebben wij
allemaal weleens last van.
Structureel
Het wordt een ander verhaal als je structureel een gevoel van leegte ervaart. Ongeacht wat je ook onderneemt dat het gevoel van leegte niet weggaat. Naast een gevoel van leegte ook een vorm van eenzaamheid dan wel heimwee, maar onbekend waarom en waarnaar. Het onrustig voelen of angstig voelen. Het kan verschillende vormen aannemen. De kern is dat je een leegte voelt. Diep van binnen voel je dat er iets ontbreekt.
Regelmatig komt het voor dat een individu zich hier niet bewust van is. Dat men op het moment dat de ‘leegte’ wordt gevoeld zich onrustig voelt en vanuit de onrust verschillende activiteiten onderneemt om het dus eigenlijk niet meer te voelen. De vraag is in hoeverre jij je hier bewust van bent? Hoe bewust ben jij van de activiteiten die je onderneemt alleen om de leegte niet te voelen?
Invulling leegte
Deze leegte kan op verschillende manieren (activiteiten) gevuld worden, bijvoorbeeld; werk, klussen, netflixen, alcohol, drugs, uitgaan, relaties of anders gewoonweg het continu ondernemen van activiteiten om maar ‘bezig’ te blijven en niet te voelen. Herken je dit? Het is natuurlijk helemaal prima om in het leven activiteiten te ondernemen, echter wordt het een ander verhaal en daarmee een vlucht als de reden van deze activiteiten voortkomt uit een gevoel van leegte. Een andere variant van invulling is het continu bekritiseren van anderen en daarmee oordelen over anderen.
Ontstaansoorzaken
Individuen die onvoldoende affectie hebben verkregen van de opvoeder(s) kunnen een groot gevoel van leegte ervaren. De leegte heeft vooral betrekking op het ontbreken van de affectie en wordt er (onbewust) geprobeerd om middels activiteiten deze leegte op te vullen. Individuen die onvoldoende de adolescentiefase (pubertijd) hebben doorlopen kunnen eveneens last hebben van een gevoel van leegte. Hiermee wordt vooral bedoelt dat de identiteit onvoldoende is gevormd en er onvoldoende fundament is waar men op kan terugvallen. Of anders het fungeren als verlengstuk van je opvoeder(s) waarbij niet jij, maar de behoeften van je opvoeder(s) altijd centraal hebben gestaan. Ook dan ontwikkel je een onvoldoende ‘ik’ om op terug te vallen.
Het is ook mogelijk dat je jarenlang in een destructieve relatie (relatie, werk, vrienden) hebt gezeten waarna je door aanpassing jezelf bent kwijtgeraakt. Of anders als je onvoldoende assertief bent waardoor je keer op keer, voor het plezieren van de ander, over je eigen emotionele grenzen bent gegaan. Let wel; deze varianten hebben vaak ook te maken met de opgedane ervaringen tijdens de kind- en jeugdjaren.
Innerlijke ik
Er zijn dus verschillende oorzaken mogelijk voor het verkrijgen van een gevoel van leegte. Feitelijk zegt jouw innerlijke ‘ik’; je luistert nooit naar mij en houdt geen rekening met mij waarna jouw ‘ik’ zich uit bescherming terugtrekt. Jouw psyché probeert dit te coveren door jou continu activiteiten te laten ondernemen en daarmee dus te overleven. Je hebt dus, bij het ervaren van een gevoel van leegte een overlevingsstrategie ontwikkelt. Dit doet jouw psyché automatisch puur om jou van jezelf te beschermen.
Spel van psyche
Indien je lang doorgaat met deze overlevingsstrategieën (activiteiten) is de kans aanzienlijk groot dat je uiteindelijk in een depressie terecht komt. Derhalve is het belangrijk om je bewust te worden van je gevoel van leegte en je vooral af te vragen waar het vandaan komt? Ook is het van belang dat indien je een gevoel van leegte voelt, je bij het ondernemen van de activiteiten jezelf ook afvraagt of dit een vlucht is of gewoonweg omdat je het leuk vindt.
Let wel, je psyche speelt spelletjes met jou, want die wil niets anders dan dat jij overleefd en kan jou op het verkeerde been zetten; dat je dus een activiteit onderneemt en denkt dat je dat leuk vindt. Je merkt dit indien je bij het ondernemen van een activiteit alsnog de onrust en daarmee het gevoel van leegte voelt. Deze is en blijft actief soms op voorgrond, maar vaak sluimerend op de achtergrond waarna het duidelijk de kop opsteekt na de activiteit. Als je dit ervaart, dan heeft jouw psyche een spel met je gespeeld. Klinkt vreemd, maar zo werkt het wel. Jouw psyche zal er alles aan doen om jou te beschermen. Als jij dus een leegte ervaart gaat je psyche aan de slag; overleven. Uiteraard is het goed dat dit gebeurt, echter niet als jouw psyche standaard op ‘overleving’ staat.
Verhelpen
Mocht jij een gevoel van leegte ervaren dan is het belangrijkste advies dat je juist helemaal niets onderneemt als je dit gevoel ervaart. Belangrijk is dat je dit gevoel gewoonweg toelaat. Dat kan angstig zijn en vaak naar, echter het wegdrukken zorgt ervoor dat het steeds blijft terugkomen. Jouw innerlijke ‘ik’ wil namelijk aandacht en dat is waar het vandaan komt. Hoe harder jij het wegdrukt, des te harder het terug zal komen. Ga zitten en onderneem vooral niets. Sta je gevoel toe en voel het. De eerste paar keer is het eng, echter hoe vaker je het doet des te meer vertrouwen jouw innerlijke ‘ik’ zal krijgen in jou (klinkt vreemd) waardoor het gevoel dus zal afnemen.
Let wel; indien je een jeugd hebt gehad waarbij verwaarlozing (fysiek of emotioneel dan wel beiden) centraal heeft gestaan dan is het van belang dat je hetgeen wat je aan affectie tekort bent gekomen juist aan jezelf kunt geven. Hoe? Door bewust te worden van het feit dat alleen jij voor jezelf kunt zorgen en niemand anders dat voor jou kan doen. Door bewust dagelijks goed voor jezelf te zorgen in alle opzichten. Door niet over je emotionele grenzen heen te gaan (nee zeggen), door goed te eten, leuk te kleden, voldoende te slapen. Feitelijk dus eigenlijk alles wat je tekort bent gekomen, hetgeen wat jouw opvoeder(s) voor jou niet hebben gedaan behoor jij nu voor jezelf te doen dan wel aan jezelf te geven. Je zult op termijn merken dat jouw innerlijke ‘ik’ steeds meer op voorgrond durft te komen, want deze heeft vertrouwen in jou. Jouw overleving zal steeds minder worden, want het gevaar (leegte) zal minder worden.
Individuen die onvoldoende de adolescentiefase (pubertijd) zijn doorlopen; geef jezelf de tijd en de ruimte om dit proces (alsnog) te doorlopen. Klinkt een beetje raar als je bijvoorbeeld al 40 bent, maar zie het als een ontdekkingsreis naar jezelf en daarmee de reis naar jouw identiteit. Reflecteer ook regelmatig met anderen en toets dit met hoe jij denkt en bent om zodoende je identiteit te kunnen vormen.
Wat kunnen wij voor jou betekenen?
Zoom Psychologie helpt individuen die structureel een gevoel van leegte ervaren. Wij zoomen in eerste instantie vooral in op de ontstaansoorzaken van dit gevoel waarna wij voor jou inzichtelijk maken waar het dus vandaan komt. Op het moment dat je dit ziet en begrijpt start het proces van doorbreken. Je begrijpt dan namelijk hoe de lijnen lopen en daarmee de verbanden.
Wij helpen jou enerzijds bij het begrijpen en het leggen van deze verbanden, anderzijds bij het doorbreken van de patronen en helpen jou uiteindelijk om contact te maken met je innerlijke ik, je kern. Voor individuen die onvoldoende de identiteit hebben ontwikkeld helpen wij de identiteit te hervinden, want deze is er wel degelijk.
Individuen die in balans zijn
met zichzelf en de eigen identiteit hebben gevormd hebben niet de behoefte om
kritiek te leveren op anderen, mits dit opbouwend is en waarde toevoegt aan de
ander. De manier waarop dit wordt geuit is in de vorm van feedback waarbij er
respect is voor de ander en waarbij de ander vrij wordt gelaten in zijn eigen
keuze en manier van denken.
Per definitie fout
Individuen die in een
negatieve zin kritiek leveren op anderen zijn veelal hard en direct in zowel de
verbale als de non-verbale communicatie, zonder dat er oog is voor wat dit met
een ander doet. Er wordt geen rekening gehouden met de denkwijze van de ander
dan wel rekening dat anderen ook recht hebben op een eigen denkwijze. Het is
per definitie fout.
Omgevingsfactoren
Indien jij opgroeit in een
omgeving waarbij er altijd sterk wordt geoordeeld over anderen dan is de kans
uiteraard groot dat jij dit overneemt. Indien jij opgroeit in een omgeving
waarbij je nooit een fout mag maken dan zal je dit ook overnemen. In een
omgeving waarbij er sprake is van een tunnelvisie en daarmee dus weinig ruimte
voor het verbreden van de horizon is het gevolg dat jij in een andere omgeving
al snel situaties als vreemd beschouwt en dus kritiek levert; oordeelt. Het
wordt een ander verhaal als jij in een omgeving opgroeit waarbij iedereen een
eigen denkwijze mag hebben, waarbij er opbouwende positieve discussies worden
gevoerd over de verschillende denkwijzen. Een omgeving waarbij het verbreden
van de horizon juist wordt gestimuleerd dan wel stimulering van het ‘anders’
denken
Referentiekader
Wij allen hebben een referentiekader.
Dit kader wordt ontwikkeld door het socialisatieproces en daarmee de opvoeding
die wij krijgen, de omgeving waar wij opgroeien, de school waar wij naar toe
gaan en de vrienden die wij hebben. Uiteraard kan dit rijtje nog verder aangevuld
worden. De basis is; waar groei jij op en hoe denken, voelen en acteren de
mensen in de omgeving waar jij dus opgroeit en in hoeverre hebben deze
individuen de eigen identiteit ontwikkelt. Daarmee dus ook in hoeverre heb jij
je eigen identiteit ontwikkelt of mogen ontwikkelen?
Identiteit
De identiteit wordt gevormd
tijdens de adolescentiefase en daarmee tijdens de pubertijd. Als jij in deze
periode, vooral van je opvoeders, de ruimte krijgt om jezelf te vinden en
daarmee ‘hoe denk ik’, ‘wat vind ik’ alsmede ook de ruimte en de steun krijgt om
je denkwijze te uiten zal dit proces positief verlopen waarna je een stevige
identiteit zult ontwikkelen. Indien je deze ruimte niet hebt gekregen en jij
vooral moest ‘voldoen’ aan de eisen die door jouw opvoeders werden gesteld, en
dat je vooral moest denken en praten zoals je opvoeders waren dan wordt deze
fase onvoldoende doorlopen. Gevolg hiervan is dat je onvoldoende je eigen
identiteit ontwikkelt en dit dus altijd met je zal meedragen totdat je het zelf
doorbreekt.
Toetsen
Ongeacht of jouw adolescentiefase positief dan wel negatief is verlopen; onbewust ‘toets’ jij de ‘ander’ op jouw referentiekader. Dit doen wij allemaal. Indien er geen match is dan kan er dus kritisch gereageerd worden op de ‘ander’, want deze ‘ander’ komt niet ‘overeen’ met hoe jij denkt, voelt, praat en acteert. Dit is veelal een onbewust en automatisch proces, zonder dat je het in de gaten hebt. Het verschil alleen met de individuen die het proces van de adolescentie positief hebben doorlopen is dat zij accepteren dat de ‘ander’ anders mag denken.
De individu die de adolescentiefase negatief heeft doorlopen ‘staat’ het ‘anders’ denken dus eigenlijk niet toe. Dit is een geheel automatisch proces. Let wel; individuen die de adolescentiefase positief hebben doorlopen en dus de eigen identiteit voldoende hebben ontwikkeld is dit ook een automatisch proces, waarbij acceptatie dat een ander ‘anders’ kan denken ook automatisch is geïntegreerd in de persoonlijkheid. De individu die deze fase onvoldoende heeft doorlopen; voor hen is het eveneens een automatisch proces waarbij het ‘kritisch’ zijn en het ‘oordelen’ eveneens een automatisch proces is geworden. De uitdaging is juist om je bewust te worden van dit ‘automatische proces’.
Geaccepteerd willen worden
Indien je tijdens het proces
van de adolescentie nooit jezelf hebt mogen zijn vorm je dus onvoldoende je
eigen identiteit. Je mocht in principe geen
eigen identiteit hebben, je werd niet serieus genomen en in het verlengde je
werd niet gezien als een individu, maar wellicht als een verlengstuk van je
opvoeder(s)? Let wel; vaak komt dit doordat jouw opvoeder(s) dit zelf ook op
deze manier hebben meegekregen.
Wat er vervolgens gebeurt is dat jij heel hard je best doet om gezien en geaccepteerd te worden. Uiteraard onbewust. Je doet eigenlijk je best om als individu gezien te worden. Doordat je juist zo ontzettend je best doet om als individu gezien te worden ben je ook bezig met ‘hoe kom ik over’, ‘zeg ik de juiste dingen’, ‘hoe denken anderen over mij’ waardoor je, je dus eigenlijk probeert aan te passen. Dit, door je te toetsen met de ander. Je bent vooral extern georiënteerd, gericht op de ‘ander’ en niet op jezelf.
De kern
Zodra anderen uitspraken doen dan wel handelingen verrichten die wellicht niet zo handig zijn kan er zeer kritisch op de ander gereageerd worden terwijl de ander zich daar helemaal niet van bewust is of misschien gewoonweg zo is. Let wel; dit ‘kritische’ wordt niet altijd geuit en is veelal het meest zichtbaar in de directe omgeving. Anders; het wordt geuit vanuit een bepaald cynisme en geuit om een ‘ander’ te ‘straffen’, omdat jij ook werd ‘gestraft’ en dit gebeurt veelal onbewust! Een andere variant is dat je het helemaal niet uit, maar opkropt met alle fysieke en psychologische gevolgen van dien.
Wat er dan eigenlijk (onbewust) gebeurd is; ‘ik doe zo ontzettend mijn best om als individu gezien en geaccepteerd te worden en jij roept en handelt zonder na te denken, maar jij wordt daar niet op afgerekend’! ‘Als ik zoiets vroeger had gedaan of nu zou doen dan zou ik een berg van kritiek over mij heen krijgen, maar jij kan dus blijkbaar alles zeggen en doen, zonder dat iemand daar wat van over zegt’. Op een dieper niveau; kon ik ook maar zo zorgeloos zijn, was ik maar zo zelfverzekerd dat ik mij niet druk zou maken opdat wat een ander van mij zou vinden. De basis is namelijk; je hebt nooit jezelf mogen zijn, vroeger.
Opvoeding
Individuen die vroeger in de
jeugd- en/of kinderjaren nooit dan wel onvoldoende zichzelf mochten zijn en
daarmee dat er regelmatig kritiek werd geuit op vrijwel alles wat zij zeiden of
deden worden later ook kritisch, mits ze dit doorbreken. Er is een verschil
tussen het kritisch zijn doordat je dit zo hebt meegekregen en verschil dat je
kritisch bent doordat je nooit jezelf hebt mogen zijn. Het eerste is dat je
gewoonweg niet beter weet en het tweede is dat je juist nog altijd geaccepteerd
wilt worden en jij jezelf dus nog steeds niet als een individu ziet. De uitgangspunten
zijn anders.
Zelfbeeld
Het punt is dat indien je zelfbeeld positief is en jij voldoende eigenwaarde hebt, sterk in je schoenen staat, jij helemaal niet bezig bent met de ‘ander’. Je probeert dan namelijk altijd de ander te begrijpen. Je hebt je horizon dermate verbreed dat je vanuit verschillende perspectieven naar een situatie kunt kijken en dus eigenlijk ook niet echt een harde mening hebt, juist omdat je het vanuit verschillende perspectieven kunt bekijken en begrijpen. Dit zelfbeeld wordt dus ontwikkelt tijdens de adolescentiefase.
Bewustwording
De eerstvolgende keer dat je
op het punt staat om kritiek te leveren, vraag jezelf dan af; waar komt dit
vandaan? Waarom doe ik dit? Helaas is het ook dat individuen die kritiek
leveren ook minder positief in het leven staan en daarmee dat ze het leven, situaties
en opmerkingen van anderen vanuit een negatief aspect (aanval) interpreteren. Zij
gaan er dan eigenlijk vanuit dat hetgeen wat de ander zegt niet goed bedoelt
kan zijn, dat er wel wat achter zit. Koppel dit eens aan de adolescentiefase en
hoe de opvoeder(s) hiermee om zijn gegaan, wat wordt dan de conclusie?
Doorbreken
Wees je eerst bewust van hoe
jij reageert op de ander dan wel op een situatie. Hoe reageer jij? Waarom
reageer jij zoals je reageert? Waar komt dat vandaan? Is het omdat je het vanuit
je socialisatieproces hebt meegekregen of omdat je nooit jezelf hebt mogen zijn;
je adolescentiefase niet hebt mogen doorlopen?
Welke is het?
Indien je socialisatieproces;
sta eens stil bij wat je hebt overgenomen en of je hier werkelijk ook zelf
achter staat of is het gewoonweg overname? Denk eens na over hoe je werkelijk
denkt, los van wat je hebt meegekregen; denken over je denken, dat is waar wij
het over hebben. Waarom denk je zoals je denkt? Probeer het te ontcijferen. Uitgangspunt
is ook; zolang jij happy bent met hoe jij bent, niets aan de hand natuurlijk,
echter kan je het denken over je denken dan zien als het verbreden van je horizon
en daarmee persoonlijke groei & ontwikkeling.
In het tweede geval en daarmee dat je geen individu mocht zijn, je adolescentiefase onvoldoende hebt doorlopen; alsnog je identiteit hervinden en deze identiteit accepteren. Zelfacceptatie. In balans komen met jezelf. Je zult merken dat je dan heel anders naar anderen en situaties zult kijken en je vrijwel geen kritiek meer zult hebben. Hoe werk je aan zelfacceptatie? Door jezelf de volgende vraag te stellen; ‘wie ben ik’ dus je identiteit. Neem de tijd voor jezelf en ga op ontdekkingsreis met jezelf. Leer jezelf kennen. Vooral; reflecteer met de mensen in je omgeving.
Wat kunnen wij voor jou betekenen?
Zoom Psychologie helpt individuen in het hervinden van de eigen identiteit, deze is er wel degelijk, echter is het weggestopt juist doordat men eerder niet zichzelf mocht zijn. Juist doordat men sterk was gericht op anderen en daarmee ‘geaccepteerd’ worden door anderen. De oriëntatie was dus extern en niet intern; wie ben ik en wat wil ik. Waar wij ons op richten is juist het interne en daarmee op de eigen identiteit en de acceptatie van deze identiteit. Rust, balans en het onbezorgde dat is wat je zult ervaren als je jezelf volledig kunt accepteren voor wie en hoe je bent. Je hebt dan ook zeker niet meer de behoefte om ‘kritiek’ te leveren op anderen dan wel te oordelen. Sterker nog het vormen van een mening wordt lastig, juist doordat je horizon dermate is verbreed en jij daardoor een situatie vanuit verschillende perspectieven kunt bekijken.
De adolescentie (puber) is een belangrijke fase waarbij de ontwikkeling binnen deze fase de identiteit bepaald en effect heeft op het verloop van het leven. Het ontwikkelen van zelfwaardering geschiedt in deze fase en is onlosmakelijk verbonden aan de identiteit, daarmee het beeld wat een adolescent over zichzelf verkrijgt waaruit gedrag dan wel keuzes uit voortkomen. Ouders hebben een directe en zeer belangrijke invloed op de ontwikkeling van de zelfwaardering van een adolescent en daarmee ook het voorkomen van eventuele psychische problematiek, ook voor in de volwassenheid.
Zoom Psychologie verzorgt een Live Webinar waarbij er middels wetenschappelijk onderzoek en praktijkvoorbeelden informatie wordt geboden over de adolescentiefase opdat de ouders inzicht verkrijgen in het proces welke de kinderen doormaken. Dit betreft namelijk de fase waarbij het kind de overgang maakt van kinderlijkheid naar volwassenheid, waarbij autonomie centraal staat. Ouders hebben binnen deze fase een zeer belangrijke rol en daarmee vooral er ‘zijn’ voor de puber. In de praktijk lijkt het alsof de pubers deze steun helemaal niet willen en vooral extern zijn georiënteerd, echter is de steun die men in deze fase verkrijgt van de ouders cruciaal in het positief doorlopen van deze fase en daarmee het vormen van een gebalanceerde identiteit.
De psychologische gevolgen van het onvoldoende doorlopen van deze fase zijn zowel voor het ‘nu’ als voor in de volwassenheid groot en kunnen leiden tot verschillende vormen van psychische problematiek.
Deze live Webinar biedt de ouder informatie om daarmee op een andere manier naar de ‘puber’ te kijken opdat er betere ondersteuning geboden kan worden en de fase van de pubertijd succesvol wordt doorlopen.
Programma Live Webinar |
Identiteitsontwikkeling
Wat is identiteit;
Hoe wordt de identiteit tijdens de adolescentiefase ontwikkeld;
Welke factoren spelen hier een grote rol in;
Wat zijn de psychologische gevolgen als deze fase onvoldoende wordt doorlopen.
Cognitieve, psychologische en sociale veranderingen
Wat houden deze componenten in;
Hoe treden deze veranderingen op, waar kan je het aan merken;
Wat is de impact van deze veranderingen op de puber;
Wat is de invloed van social media.
Eigenwaarde & Zelfbeeld
Wat is het verschil tussen eigenwaarde en zelfbeeld;
Wat is het belang dat genoemde componenten positief ontwikkelen;
Welke factoren spelen een grote rol bij het positief ontwikkelen van deze componenten;
Wat zijn de psychologische gevolgen als deze negatief ontwikkelen;
Wat is de invloed van social media;
Depressie; hoe kan je merken dat je puber depressief is en welke acties behoor je als ouder te ondernemen?
Rol van de ouders
Hoe belangrijk is de rol van de ouder tijdens deze fase;
Welke rol behoort een ouder in te nemen om deze fase positief te laten verlopen;
Welke opvoedingsstijl sluit het beste aan;
Hoe behoor je als ouder om te gaan met een puber opdat deze fase positief verloopt.
Pubertijd; gericht op leeftijdscategorie varieert dit per kind. Waar het ene kind op 12-jarige leeftijd begint met puberen begint het andere kind met puberen op 14 of 15–jarige leeftijd.
|| Praktische Zaken ||
Gezien het programma vrij uitgebreid is kent deze Live Webinar een duur van 2 uur, waarvan het laatste half uur wordt gereserveerd voor het stellen van vragen. Het Webinar staat gepland op zondag 19 april van 20.00 – 22.00. Deelname aan het Webinar bedraagt Euro 55,-. Er is een maximum op het aantal deelnemers dus wees er op tijd bij!
Bewust of onbewust je eigen vijand zijn, voortkomend uit angst. Vasthouden
aan gedachtes en daarmee gedrag die, ooit, nodig waren, maar nu niet meer. Jezelf
blokkeren om te groeien, ontwikkelen en het leven te verkennen dan wel te
omarmen. Controle op vrijwel alles wat er om je heen gebeurt om maar te
voorkomen dat je de controle op je gevoelens en daarmee je angsten verliest en dus
geconfronteerd wordt met je angsten (leegte). Het gaat dan voornamelijk om controle
op juist die dingen die kunnen leiden tot; zelfconfrontatie.
Dagelijks leven
Je hebt zin (gevoel) om een boswandeling te doen, het zou jou ontzettend
goed doen om in de natuur te zijn, maar dan komen die gedachtes en daarmee het
stemmetje weer naar boven die er uiteindelijk voor zorgen dat je niet meer
gaat. Enkele voorbeelden van het stemmetje; de zon schijnt nu wel, maar straks
wordt het slecht weer en dan loop ik daar in het bos; het zal nu ook wel druk
zijn het is immers zondag en dan krijg ik weer last van prikkels; alleen is ook
niks voor een boswandeling; is het niet raar om alleen een boswandeling te maken,
wat zullen anderen denken; parkeren wordt ook lastig, want het zal wel druk
zijn en dan moet ik helemaal omlopen; ach misschien moet ik maar een andere dag
gaan; volgens mij was er een leuke serie op Netflix etc. etc. Wat gebeurt hier
nou eigenlijk? Alle gedachtes die opkomen zijn gerelateerd aan controle en
daarmee de onderliggende angst. Je bent alle mogelijke scenario’s aan het
doornemen om na te gaan of je voldoende controle hebt, conclusie; je hebt geen
controle, dus ‘besluit’ je om niet te gaan. Om jezelf te overtuigen zoek je dus
rationele verklaringen zodat je tegen jezelf kunt zeggen ‘dat het toch geen
goed idee is om te gaan’ waarbij je, je gevoel dwingt om mee te doen. Resultaat;
je blijft thuis waar je ook nog eens van baalt (je gevoel kan je namelijk niet
voor de gek houden).
Werk
Je komt een leuke vacature tegen die prima aansluit op jouw achtergrond
en ervaringen, je besluit om te gaan solliciteren. Vervolgens komt het
stemmetje weer; kan je de verantwoordelijkheid wel aan; je zit nu toch goed;
stel dat de collega’s akelig zijn; stel nou dat je spijt krijgt en dat ze dat
in de gaten krijgen en jou ontslaan of contract niet verlengen; kan ik dan wel
rondkomen van een uitkering; wat nou als ik mijn vaste lasten niet kan betalen etc.
etc. Resultaat; je solliciteert niet. Stel nou dat je in je huidige baan door
een reorganisatie wordt ontslagen? Welke gedachtes komen dan op? Zie je wel, ik
had moeten solliciteren, want als ik had gesolliciteerd had ik nu een baan gehad!
Het is mijn eigen schuld dat ik nu zonder een baan zit! De kans dat je hierna
verder gaat in de molen van zelfverwijt over vrijwel van alles wat er ‘mis’ is
gegaan in je leven is eveneens aanwezig met als eindconclusie; ik ben niet ok, ik
deug niet, ik ben waardeloos, ik kan ook niets in het leven.
Relatie
Je zit in een relatie en je ontvangt alle liefde en aandacht van je
partner. Je wilt het ook teruggeven (gevoel), maar dan komt het stemmetje weer;
de vorige keer liep het niet goed af; stel nou dat zij op mij afknapt; stel nou
dat ze naast haar schoenen gaat lopen; stel nou dat ze mij niet meer
interessant gaat vinden. Partner geeft aan dat ze affectie mist, maar je durft
niet te zeggen waarom je hem/haar van affectie onthoudt met mogelijk de
volgende gevolgen; je trekt je volledig terug; je verwijt je partner dat ze
veeleisend is, teveel op je huid zit en daarmee geef je haar de schuld van iets
wat in de basis bij jou ligt (projectie). Dit alleen, omdat je bang bent om openlijk
over je gevoelens te praten (want dan is ze echt weg= angst) of jij verbreekt
de relatie met als beweegreden (anders doet zij het toch wel). Meerdere
varianten zijn mogelijk.
Overlevingsstrategie
Zelfsabotage is niets anders dan, vanuit je angst, jezelf dingen wijsmaken
die niet gebaseerd zijn op de realiteit met als 1 reden; zelfbescherming,
althans dat denk je. Dit zijn patronen die meestal in het verleden
(kind/jeugd/nare gebeurtenis latere leeftijd) zijn ontstaan. Patronen die jou destijds,
toen het nodig was, beschermden. Toen was het dus nodig, alleen zorgen deze
patronen nu voor belemmering om verder te komen in het leven. We kunnen het ook
omschrijven als; overlevingsstrategieën. De vraag is alleen hoe bewust ben jij
je van jouw gedachtes en daarmee ‘het stemmetje’. Er zijn individuen die denken
‘dat zij zo zijn’ en daarmee dat het ‘belemmerende stemmetje’ deel uitmaakt van
de persoonlijkheid.
Reële, irreële angsten
Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen reële en irreële
angsten. Reële angsten zijn gebaseerd op de werkelijkheid; denk aan het moment dat
je bijna een auto-ongeluk had of misschien wel werd bedreigd, bijna mishandeld.
Dan is het nodig om in ‘actie’ te komen en dus je overleving aan te zetten (wat
ook automatisch gebeurt). Het punt is alleen dat bij zelfsabotage de overleving
continu ‘aan’ staat, dus ook als er geen sprake is van een reële angst. Irreële
angsten ontstaan door je eigen gedachtes, het piekeren en het malen uit angst
met als gevolg dat jij je er ook daadwerkelijk naar gaat gedragen dat hetgeen
wat je dus dacht ook werkelijkheid wordt (kracht van het universum, je trekt
het aan). Terugkomend; hoe bewust ben jij je van je gedachtes, het stemmetje?
Is het een bewust proces waar jij je alleen onbewust van bent of is het een
proces waar jij je wel degelijk bewust van bent?
Onbewust
Je doet de dingen zoals jij ze altijd hebt gedaan, zonder jezelf af te
vragen waarom je doet zoals je doet. Je bent namelijk altijd zo geweest. Ben je
happy met jezelf? Prima, niets aan de hand. Alleen, wat nou als jij regelmatig
een gevoel van leegte ervaart waarbij je zelfs ook nog eens denkt dat je zo
bent. Of dat je zoveel meer in je mars hebt dan wat je nu in je leven doet
(werk bijv.), maar dat je dat niet eens weet van jezelf of anders roept; ik heb
een goede baan, goed salaris en goede secundaire arbeidsvoorwaarden (zekerheid,
diep onderliggend dus angst). Je kan promotie maken, maar dat sla je af, want
je hebt het goed zo of anders; ach nee, zoveel verantwoordelijkheid en ik
ontvang ik er qua salaris weinig voor terug. Natuurlijk is het mogelijk om een
eventuele promotie af te wijzen, maar de vraag is vooral; wat beweegt jou om
het af te wijzen? Is het angst of is het gewoonweg ‘ik vind het prima zo’, waar
verder dus geen angst onder ligt. Dus wijs jij het af, omdat je saboterende
gedachten hebt (het lukt mij toch niet=angst) of gezonde gedachten?
Coping
Het punt is dat juist doordat jouw patronen van overleving zijn ‘ingebakken’
in jouw persoonlijkheid dat jouw brein automatisch ‘nee’ roept en dat dus op
momenten dan wel in situaties die eventueel zouden kunnen leiden neigen naar…Natuurlijk
heeft dit ook te maken met de type coping die jij hanteert. Coping is niets
anders dan hoe jij omgaat in situaties van stress/uitdagingen. Vermijden of
actief oplossen? De kans, in geval van saboterende gedachten, is groot dat jij
een vermijdende coping hebt, dus als er bijvoorbeeld problemen zijn, doen alsof
het niet bestaat. De type coping is enerzijds afhankelijk van je genen en
anderzijds van de omgevingsfactoren. Als jij bent opgegroeid in een omgeving
waarbij het de ‘normaalste’ zaak van de wereld was om moeilijke situaties te
vermijden; dan weet jij ook niet beter. Wat hieronder ligt is weer angst; kan
ik het wel aan, kan ik het wel oplossen, wat als het niet lukt etc. De vraag is
of jij je bewust bent van deze gedachtes of is dat ook een gewoonte geworden? Realiseer
jij je dat je altijd een keuze hebt? Hoe bewust ben jij je van het feit dat jij
een keuze hebt? Ga je links, rechts, rechtdoor of blijf je staan?
Individuen die onbewust zijn van de eigen saboterende denkpatronen
blijven staan. De optie links, rechts of zelfs een stap vooruit dan wel
achteruit komt niet eens in hen op en dat komt doordat de zelfsabotage (ik kan/wil
het niet = angst) dermate diepgeworteld is dat zij het zien als; zo ben ik. De
zelfsabotage zit in de gedachten en bij onbewuste gedachten is het een ‘standaard’
geworden, automatisch proces. Dit zijn niet de types die een burn-out
ontwikkelen (uitzonderingen daargelaten), maar eerder een bore-out uit verveling
uit onvervulde (emotionele) behoeftes, maar ook dat hebben zij vaak niet door.
Ze denken dat zij zo zijn. Passief-agressief gedrag kan eveneens voorkomen; ja
zeggen, maar nee doen of anders manipuleren (onbewust) om niet te hoeven facen
met de werkelijkheid (= de overleving). Manipulatie maakt eveneens dan deel uit
van de persoonlijkheid er wordt gedacht, dat dat zo is, normaal is. Of de rol
van slachtofferschap? Alles overkomt mij, het ligt altijd aan een ander? Dit
zijn allemaal patronen die ergens en vaak uit het verleden vandaan komen. Een
opvoeding waarbij manipulatie en slachtofferschap bij de communicatie hoorde.
De overheersende angst, die blokkeerde, maar denkende dat dit ‘normaal’ is.
Weinig tot geen zelfreflectie (uitgeschakeld door de overleving), want stel nou
dat de beerput opengaat? Nee, dat kan ik (overleving) niet toestaan, want dat
red ik niet.
Bewust
In deze ben jij je wel degelijk bewust van jouw saboterende gedachten en
gedachten die jou juist tegenhouden om te ondernemen, groeien en ontwikkelen,
echter lukt het je niet om over de streep te komen. Ook jij staat stil. Je weet
precies waarom die saboterende gedachtes er zijn en dat deze voortkomen uit
angst. Ook weet je waar deze vandaan komen. Hoe bewust jij je er ook van bent,
je blijft stilstaan en komt, door de angst, niet vooruit, terwijl je dit wel
heel graag zou willen. Dit is pijnlijker dan het onbewuste, want in deze weet
je het, echter word je geblokkeerd door je angst. Bij het onbewuste, weet je
het niet, dus weet je ook niet wat je mist, maar bij het bewuste weet je wel
degelijk wat je mist. Het is al een hele grote en belangrijke stap dat jij je
er bewust van bent en de volgende stap is; recht op je angsten afgaan. Je
angsten confronteren, overwinnen. Je zult merken hoe vaker je het doet des te
minder je de angst zult voelen, want het confronteren zorgt voor toename van het
zelfvertrouwen de eigenwaarde. Hoe sterker deze worden, hoe meer je, jouw angsten
durft te confronteren. Let wel; juist de bewuste individuen hebben een grote
kans op ontwikkeling van een burn-out.
Dominerende factor
Controle, grip domineert zowel bij bewust als onbewust. Hoe dan ook wil
jij controle op juist die aspecten waar jij eventueel de grip over zou kunnen
verliezen en geconfronteerd kan worden met jouw eigen gevoel van leegte, dat is
concreet gezien de angst. Het nare, ellendige gevoel, het gevoel dat het
bodemloos is, gevoel dat je geen grond voelt onder je voeten. Last hebben van ‘offline’
gaan komt ook voor indien je de controle verliest of wellicht last van woedeaanvallen,
irritaties en/of frustraties? Met ‘offline’ wordt bedoeld dat je even niet
aanspreekbaar bent, totdat jij jezelf hebt weten te ‘herstellen’. Precies op
het moment dat jij de grip kwijt bent en daarmee dus de controle verlies jij
het contact volledig met jezelf en eigenlijk kom je juist in contact met
jezelf, maar dan met het gevoel van leegte, je angsten. Dat is dus precies waar
je behoort te zijn om er weer aan uit te komen. Voel je leegte, voel je angst,
neem daar de tijd voor. Trek geen conclusies, niet rationaliseren, niet
oordelen, gewoonweg voelen en niets doen. Als je dat vaak genoeg doet en dus
eigenlijk jezelf, je echte IK, toestemming geeft om naar boven te komen zul je
merken dat je zelfvertrouwen en daarmee je eigenwaarde toenemen.
Wat kan Zoom Psychologie voor je betekenen?
Wij kunnen jou helpen om juist die gedachten die jou blokkeren, samen
met jou, inzichtelijk te maken en deze om te buigen naar gezonde gedachten.
Onze aanpak is gericht op de kern en daarmee dat wij eerst, samen met jou,
willen achterhalen hoe deze saboterende gedachten zijn ontstaan, waar komt het
dus vandaan. Pas als de ontstaansoorzaken achterhaald zijn is het mogelijk om
vanuit de kern gericht te werken aan de belemmeringen die je ervaart en daarmee
dus vooral het ombuigen van de saboterende gedachten.
Zoom Psychologie hanteert een no-nonsense aanpak. Wij wijken af van de reguliere werkwijze en richten de aandacht op de kern. Diepgang en inzicht in de ontstaansoorzaken van de belemmeringen is vooral onze werkwijze. Van jou verwachten wij dat je gemotiveerd bent, dat is de voorwaarde die Zoom Psychologie aan haar cliënten stelt.
Constructief communiceren, empathische opstelling (inleving) en het vinden van oplossingen is het tegenovergestelde van een dramadriehoek. Of het nu om een collegiale – vriendschappelijke familiaire of intieme relatie met je partner gaat; hoe vaak loop jij vast in de communicatie? Dit artikel gaat over de communicatiepatronen binnen een relatie.
Destructieve communicatie
Is het herkenbaar dat je keer op keer hetzelfde gesprek met je partner voert, maar dat dit niet leidt tot resultaten? Herkenbaar dat je zowel lichamelijk als geestelijk moe wordt van de herhalingen? Herkenbaar dat je vrijwel nooit tot een constructieve oplossing kunt komen? Dat jouw partner herhalend – in jouw ogen – uitspraken doet waarbij er van een mug een olifant wordt gemaakt? Of herhalend uitspraken doet waarbij je de logica mist? Of anders, dat je je partner helpt en ondersteund, maar dat dit tot geen resultaten (lees; verandering) leidt? Dat je er echt alles, maar dan ook alles aan doet om je partner te helpen, maar dat er geen vooruitgang is? Dat je uit frustratie kritiek levert, omdat de partner jouw adviezen (hulp) niet ‘uitvoert’ en er helemaal feitelijk niets mee doet. Is het volgende herkenbaar voor je; je partner die klaagt, zeurt, moeilijk doet en niet naar het eigen aandeel kijkt, de verantwoordelijkheid van het vertoonde gedrag elders belegt en ook verwacht dat jij het voor hen oplost? Niet open staat voor adviezen, tips (ook van anderen) en altijd een weerwoord heeft, of helemaal geen weerwoord heeft met als doel; niet kijken naar het eigen aandeel? Kortom; gesprekken die tot niets leiden dan dat het alleen maar energie kost en ruzie veroorzaakt, voor beide partijen? Of anders, ben jij het gezeur van je partner beu en daarmee het gezeur dat je moet veranderen en dat alles wat je doet fout is? Dat je niet begrijpt wat je verkeerd doet en wat je anders zou moeten/kunnen doen? Dat je uit angst je mond houdt om verdere escalatie te vermijden? Partners, welkom in de dramadriehoek. Geen paniek.
Dramadriehoek
Een dramadriehoek is niets anders dan dat de partners beiden een ‘rol’ hebben en vanuit die rol blijvend naar elkaar toe acteren. De dramadriehoek kent de volgende drie rollen; slachtofferrol, reddersrol en de aanklager. Allen staan in verband met elkaar en ook komt het voor dat je switcht naar een andere rol, voorbeeld; van een reddersrol switcht naar een slachtofferrol of andersom. Punt is; je komt geen stap verder, beiden niet. De dramadriehoek is ook 1 van de hoofdredenen waarom partners in relatietherapie gaan, ze komen er zelf niet (meer) aan uit en willen ondersteuning om beter te kunnen communiceren met elkaar. Het ligt natuurlijk dieper dan alleen de ‘communicatie’ en dat is waar de focus op behoort te liggen en niet op de ‘gesprekstechnieken’ om beter te kunnen communiceren.
Belangrijk alvorens door te lezen; onderstaand kan confronterend voor je zijn indien jij je herkent in 1 van de rollen. Blijf doorlezen. Het is niet persoonlijk, het geeft alleen inzicht en informatie met als doel; uit de rol stappen.
Wat is de rol van de redder?
Degene die in de relatie de kar trekt en er alles aan doet om de partner te ‘helpen’ en daarmee dus te redden opdat hij gaat ‘veranderen’; in de hoop dat de relatie (eindelijk) gaat ‘werken’. Je gaat al je grenzen voorbij, maar je hebt het ervoor over. Je denkt dat zolang de partner maar inziet wat er aan de hand is, waar het vandaan komt, hij zal veranderen. Je doet er werkelijk alles aan om de partner in te laten zien dat hetgeen wat hij ‘doet’ of ‘zegt’ niet OK is en dat het moet veranderen. Uiteraard doe jij dit voor hem; NOT. Je doet dit voor jezelf, omdat je niet wilt toegeven dat de relatie niet werkt en het op deze manier niet meer verder kan gaan. Je doet dit voor jezelf, omdat je angst hebt om de relatie te verbreken. Je doet dit voor jezelf in de hoop dat je iets wat jij tekort bent gekomen – in het verleden – hopelijk nu zult ontvangen. Je doet dit voor jezelf om eindelijk eens waardering te kunnen krijgen? Reddersrol is de rol van een kind en niet die van een volwassene. Je projecteert je eigen kinderlijke tekortkomingen op je partner.
Hoe herken je een redder?
Individuen die in een reddersrol schieten – ongeacht type relatie – zijn te herkennen door een sterk ontwikkeld empathisch vermogen. Zij kunnen zich moeiteloos inleven in de ander en zijn haast grenzeloos in het begrijpen en daardoor ook het accepteren van het grenzeloze gedrag van een ander. Waar komt jouw empathisch vermogen, die vrij sterk is ontwikkeld, vandaan? Heb je het van nature (genen) of komt het misschien doordat je in het verleden continu alert en scherp was dan wel moest zijn? Zo ja, waarom?
Natuurlijk is een sterk ontwikkeld empathisch vermogen een goede eigenschap; als je weet hoe je ermee om moet gaan en dus een ander niet over je emotionele grenzen heen laat gaan; doordat je het begrijpt. Er is een scheidslijn tussen begrijpen en accepteren. Je kan iets dus wel begrijpen, maar dat betekent niet dat je overgaat tot acceptatie van grenzeloos gedrag en dat er dus over jouw emotionele grenzen wordt heen gegaan. Uiteraard lap jij jezelf wel weer op, want jij begrijpt het en ziet het in, maar hij niet en daar kan hij niets aan doen. Herkenbaar?
Waar komt het vandaan?
Vragen; was jij in je jongere jaren alleen van waarde als jij iets betekende voor de ander en daarmee je opvoeder(s)? Was jij alleen van waarde voor je opvoeder(s) als jij presteerde? Of misschien om niet meer gepest te worden op school? Doe jij er nu (nog steeds) alles aan om bevestiging te krijgen van je opvoeder(s) dat je OK bent? Anders, op zoek naar bevestiging van anderen dat je OK bent? Kritisch, perfectionistisch en behoefte aan controle? Alert en scherp? Zie jij al ver van tevoren waar en hoe iets ‘mis’ kan gaan waardoor je de ‘behoefte’ voelt om op voorhand al in te grijpen (controle) om erger te voorkomen? Daarmee dus het redden van …… vul maar in. Of heb je in het verleden gefungeerd als ouder voor 1 van je opvoeder(s) of beiden? Gezin draaiende gehouden en je moest jezelf omwille van het gezin staande houden? Anders, ben je opgegroeid in een omgeving waarbij je fungeerde als verlengstuk van je opvoeder(s)? Of ben je opgegroeid in een cultuur waarbij het de ‘normaalste’ zaak van de wereld was dat jij je wegcijferde voor een ander en daarmee dus alles voor een ander over had en nog steeds? Herken jij jezelf in; mijn emotionele pijngrens is hoog, heel hoog en af en toe heb ik momenten dat ik emotioneel diep wegzak, maar er hoeft maar iets te gebeuren en ik sta weer klaar om te helpen. Herkenbaar? Welke?
Hoe stap je uit de reddersrol?
Bewustwording van je denkpatronen alsmede je gedrag en realiseren dat jouw reddersrol ergens vandaan komt, meestal uit het verleden. Maak de verbinding met het verleden dan wel de ervaringen die deze rol hebben geactiveerd en doorbreek het. Het is voorbij. Je hoeft niet meer te overleven. Je mag leven. Laat de controle los door iets waar je graag controle op wilt niet te controleren, gewoon niet doen. Perfectionisme; lees je email die je wilt versturen niet 4x, maar 1x alvorens je het verstuurt. Weet je wat er dan gebeurt? Helemaal niets. Niemand ligt er wakker van als je 1 woord verkeerd hebt geschreven en anders; so what? Wat is het ergste wat kan gebeuren?
Wat is de rol van het slachtoffer?
Degene in de slachtofferrol is de partner die ‘gered’ ‘moet’ worden (door jou), omdat deze het zelf niet ‘aankan’. De partner die vindt dat hij/zij – vanuit de slachtofferrol – overal recht op heeft en alles kan en mag zeggen. Anders, die niets zegt en afwacht totdat jij reageert (red). Ook is het mogelijk dat hij/zij juist vanuit een afhankelijke positie reageert opdat jij weer in een reddersrol schiet (jouw hulp is immers ‘nodig’). In geval dat je je partner aanspreekt op het gedrag, dan ligt het niet aan hem/haar, maar aan jou of anders aan de situatie, of de manier waarop je het uitlegt, het leven of aan wat zij hebben meegemaakt. Verschillende variaties zijn mogelijk. Wij hebben een situatie meegemaakt dat de schuld aan het trottoir werd gegeven; die was te hoog waardoor de auto schade opliep tijdens het parkeren. Ook werd de schuld aan de partner gegeven, want zij had hem erop moeten attenderen (redden). Of, dat het zoeken naar een baan moeilijk was, omdat het internet in huis te traag was, upgraden zou te veel geld kosten en het internet van de bibliotheek was te traag. In extreme vorm worden uitspraken gedaan als; door jou zie ik mijn vrienden en familie niet meer of door jou wil mijn kind niet meer komen. Terwijl dit niets met de partner te maken heeft. De betreffende persoon vatte de opmerking van de partner ‘zou je, je afspraken met je vrienden/familie op andere dagen willen inplannen, zodat wij samen tijd kunnen doorbrengen’ op als; ik mag geen contact meer met ze hebben. In het geval van zijn kind, stelde hij geen grenzen aan het gedrag van zijn kind t.o.v. zijn nieuwe partner, waardoor de partner zelf haar eigen grenzen aangaf. Het kind kon daar niet mee overweg en besloot vanuit protest niet meer te komen; schuld van de partner.
Hoe kan je iemand, die in een slachtofferrol zit, herkennen?
Deze rol kenmerkt zich doordat er geen dan wel onvoldoende moeite wordt gedaan voor de relatie en de partner, dit is niet altijd uit onwil (!). Partner geeft aan dat de fysieke aanwezigheid er wel is, echter de emotionele band ontbreekt (waar hij/zij onvoldoende bewust van is). Daarnaast kenmerkt deze rol zich door de verantwoordelijkheid van zijn uitspraken, acties en gedrag steeds elders te beleggen. Ook speelt attitude een rol; wantrouwen, negatieve denkpatronen, (indirect) klagen, (indirect) zeuren, (indirect) afhankelijk (voorkomend als onafhankelijk echter angst voor binding). De persoon in deze rol wil of kan niet inzien dat de oplossing bij hen zelf ligt (angst). Het lukt sommige individuen wel om uit deze rol te stappen als het om henzelf dan wel een andere (dierbare) gaat. Anders een situatie waarbij het ‘imago’ in geding kan komen, echter blijft de situatie thuis onveranderd. Ondanks de meerdere gesprekken die worden gevoerd, ondanks de beloftes die worden gedaan, ondanks externe hulp; de slachtofferrol blijft intact. Deze individuen staan niet open en zullen ook niet openstaan voor verandering zolang de ‘redder’ haar werk blijft doen.
Waar komt dit gedrag vandaan?
Individuen die altijd op de opvoeder(s) kunnen terugvallen (ongeacht leeftijd) dan wel individuen die niet volwassen mochten worden van de opvoeder(s). Individuen die niet hebben geleerd dat zij verantwoordelijkheid behoren te nemen voor het eigen leven en de keuzes die men maakt. Individuen voor wie de keuzes in het leven altijd door een ander (opvoeder(s) zijn gemaakt. Individuen die onvoldoende de identiteit hebben ontwikkeld en met name op emotioneel vlak onvoldoende zijn ontwikkeld. Individuen die altijd de ‘schuld’ kregen en dit gedrag op termijn hebben overgenomen, omdat ze de strijd hebben opgegeven. Individuen die altijd een groot doorzettingsvermogen hebben gehad, maar door herhaaldelijke gebeurtenissen in het leven de motivatie en daarmee de doorzetting is afgenomen; omgeslagen naar een slachtofferrol. Individuen die monddood zijn gemaakt in (eerdere) destructieve relaties waarbij zij als schuldige zijn aangewezen en onbewust een knop hebben omgedraaid en in deze rol zijn gestapt. Individuen die angst hebben voor verlies van de partner en zich daardoor laten leiden door de ander om zo ‘geen fouten’ te maken. Individuen die – voor het eigen gevoel – een ongelukkig leven hebben gehad en het hen niet meer uitmaakt hoe of wat. Individuen wiens opvoeder(s) altijd de verantwoordelijkheid (schuld) bij anderen hebben belegd en zichzelf hebben gevrijwaard van het eigen aandeel. Individuen die door de opvoeder(s) nooit dan wel onvoldoende zijn gewezen op het eigen aandeel in geval van conflicten. Kunnen we zeggen dat het de ‘schuld’ van de individu is? Nee. Alles komt altijd ergens vandaan, echter betekent dat niet dat het dan ook geaccepteerd behoort te worden, omdat het te begrijpen is.
Hoe stap je uit de slachtofferrol?
Door toe te geven aan je innerlijke angsten voor het maken van keuzes en het heft van je leven in eigen handen te nemen; te kiezen voor jezelf en je eigen leven. Door toe te geven aan schaamte en kwetsbaarheid; dat het OK is dat ook jij fouten kan en mag maken. Door de angst om verlaten te worden door je partner uit te spreken. Door te realiseren dat je partner jou niet verlaat als jij je kwetsbaar opstelt en daarmee als jij aangeeft angst te hebben voor verlating. Je hebt wel met een redder te maken he? Bovenal; hoe komt de wereld er voor jou uit te zien als jij keuzes voor jezelf durft te maken? Trek een maand voor jezelf uit en denk erover na; wat heb je te verliezen?
De rol van de aanklager
De redder kan, doordat het slachtoffer niets doet met de verstrekte adviezen (verandering), uit frustratie de rol van de aanklager aannemen. De aanklager is herkenbaar doordat deze geïrriteerd dan wel met woede en heel veel kritiek reageert op het slachtoffer als deze niets doet met de ‘adviezen’ en dus niet verandert. Feitelijk wordt hier aangegeven; verander asjeblieft anders ben ik op mijzelf gewezen en ik wil mijn leegte niet voelen, vertaald; laat mij niet los, waardeer mij, hou van mij. Het gaat helemaal niet om het slachtoffer, maar om de redder. Let wel dat ook de slachtoffer indirect zegt; laat mij niet los, verlaat mij niet, hou van mij zoals ik ben (accepteer mij). Typerend is dat het slachtoffer nu in de rol van de redder stapt en de aanklager (in beginsel de redder) in de rol van het slachtoffer. Dit is dus eveneens het moment dat de slachtoffer beloftes maakt tot verandering, maar feitelijk zegt; ik vind het niet leuk dat jij je zo gedraagt, ik wil dat je weer in je reddersrol gaat zitten, want dat heb ik nodig. Jij bent de sterke, niet ik en daarom moet jij ook altijd sterk zijn. Gevolg? Redder ervaart voor een tijdelijke periode ‘hoop’ en ook ‘bevestiging (waardering) dat deze belangrijk is’ om vervolgens de dramadriehoek weer te doorlopen.
Hoe te doorbreken?
Gedrag verander je door je eigen gedrag te veranderen. Doorbreken van patronen zoals de dramadriehoek en de destructieve communicatie kan alleen als jij uit de rol stapt. Hoe? Als je weer in een dergelijk gesprek terecht komt dat je er ook figuurlijk uitstapt, door 1 stap naar achteren te doen. Dit geldt dus vooral voor de partners die in een reddersrol zitten. Sta op, neem 1 stap achteruit en loop weg. Het gesprek niet continueren. Hoe kan je er dan wel mee omgaan? Door duidelijk je eigen grens aan te geven en daar niet overheen te gaan. Trek visueel een grens en ga daar niet overheen. Hoe vaker je dit doet en daarmee a) uit de dramadriehoek stapt en b) je grens aangeeft en die bewaakt, des te meer het een gewoonte gaat worden en het dus gaat integreren in je persoonlijkheid. Je zult op termijn ervaren dat je zelfs onbewust uit de dramadriehoek bent stapt, het wordt automatisme. Wat betekent dit dan voor de ander die in een slachtofferrol zit? Dat deze min of meer ‘gedwongen’ wordt om het heft van het eigen leven in handen te nemen doordat jij niet meer aan het ‘redden’ bent. Dit kan eng zijn voor beiden, echter is dit de enige manier om de destructieve communicatie te verbreken. Let wel dat je elkaar in deze fase blijft steunen, zonder in een rol te schieten.
Aanpak Zoom Psychologie
Zoom Psychologie biedt ook relatietherapie, echter alleen als beiden
gemotiveerd zijn en ook openstaan voor relatietherapie. Aanpak is dat wij de
partners tijdens het eerste gesprek samen willen zien en daarna individueel een
afspraak plannen om in te zoomen op de kern; hoe is jouw rol ontstaan en als er
sprake is van een andere belemmering, hoe dat tot stand is gekomen. Waar het
vandaan komt? Wat de aanleiding is? Wij bieden inzicht in de totstandkoming van
het gedrag en daarmee hoe de ‘rol’ dan wel de belemmering is ontstaan. Wij
leggen verbanden met de opgedane ervaringen in het leven om de kern te ontleden,
feitelijk; waarom je doet zoals je doet en wat voor effect dit heeft zowel op
jezelf als je relatie en uiteraard je partner. Wij geloven er namelijk in dat
een individu pas over kan gaan tot actieve verandering als er sprake is van
intrinsieke motivatie, welke tot stand komt als men ook inzicht verkrijgt en
begrijpt wat waar vandaan komt.
Relaties of huwelijken hoeven niet te stranden, maar helaas gebeurt dit regelmatig. Het is ontzettend zonde als een relatie dan wel een huwelijk tot zijn einde komt doordat er sprake is van een dramadriehoek, waar jullie beiden gewoon aan uit kunnen komen! Het vergt inzet, doorzetting en motivatie van beide kanten en onmogelijk is het zeker niet!
Wij zijn geen praktijk die meepraat met een partner of de confrontatie niet durft aan te gaan dan wel de pijnplekken niet durft te raken. Het is juist ontzettend zonde om dit niet te doen, wetende dat er anders een kans bestaat dat de partners uit elkaar gaan (waar ook vaak kinderen bij zijn betrokken). Wij gaan tot het uiterste om jullie tot elkaar te brengen, de keuze is aan jullie zelf.
Aanvullende informatie; je kunt alleen jezelf veranderen, niet de ander. Je kunt alleen van een ander houden als jij ook van jezelf houdt (houden van iemand omdat deze ook van jou houdt, is iets anders). Je kunt verschillende vormen van relatietherapie volgen; de basis ben jij en blijf jij. Als jij niet van jezelf houdt, dan kun jij ook niet van een ander houden en kan jij de ander dus ook niet accepteren zoals deze is. Als we het over acceptatie hebben; wat is acceptatie? Acceptatie van de persoon en diens karakter of acceptatie van het gedrag? Dat zijn twee verschillende zaken. Hechtingsproblematiek; ja, ook dat speelt zeker een rol. Vermijdende individuen trekken angstig gehechte individuen aan en andersom. Dit betekent niet dat het niet hoeft te werken; voor beiden betekent het om over te gaan tot gezonde hechting en voor beiden is dit dan een leerproces. Als 1 partner gezond gedrag vertoont en dus vanuit een volwassenrol op de situatie reageert in plaats vanuit een kind-rol (reddersrol en slachtofferrol) dan zal dit een effect hebben op de andere partner en in de meeste gevallen dat de partner dan ook gezond gedrag aanleert. Als de partner alsnog, ondanks jouw gezonde gedrag, ondanks dat je vanuit een volwassenrol reageert alsnog hetzelfde gedrag (rol) blijft aanhouden en ook niet openstaat voor therapie, dan wel therapie volgt, maar hier verder niets mee wilt doet dan wordt het tijd dat jij je gaat afvragen in hoeverre de relatie voor jou nog zinvol en vooral gezond is. Feit is wel dat als je overgaat tot gezond en volwassen gedrag en de partner hier niet in mee wilt komen (ondanks eigen pogingen, ondanks relatietherapie) jij ook heel anders naar je relatie zult kijken dan voorheen. Je maakt de balans voor jezelf op en trekt een grens, definitief.
Burn-out wordt veelal in context gebracht met het werk en dat de oorzaak hiervan voortkomt uit een (te) hoge werkdruk wat leidt naar verhoging van de werkstress. De vraag is alleen, hoe het kan dat werknemer A vatbaarder is voor een burn-out dan werknemer B?
Ingrediënten voor een Burn-Out
Onderzoek toont aan dat burn-out een combinatie is van werk en privé, maar waar begint het? Wat is de trigger? Komt het door een te hoge werkdruk of kan de betreffende medewerker de verhoogde werkdruk niet meer aan doordat deze in disbalans is met zichzelf? Dat de disbalans zichtbaar en vooral voelbaar wordt door de stijging van de werkdruk en verlies van controle? Ook toont onderzoek aan dat individuen die hoog scoren op neuroticisme grote kans hebben op het ontwikkelen van een burn-out. Onder neuroticisme wordt verstaan individuen die een grote behoefte hebben aan o.a. controle en perfectionisme. Is het dan zo dat iemand dit ‘gedrag’ alleen op werk vertoont? Nee. Opgemerkt wordt dat deze ‘eigenschappen’ ook in het privéleven aanwezig zijn. De druk loopt onbewust op, zonder dat de individu dit in de gaten heeft en komt naar voren op het moment dat men het gevoel heeft de controle te verliezen, wat kan gebeuren bij een verhoogde werkdruk of anders switch naar een nieuwe functie (waarbij men in beginsel de controle ‘verliest’). Dus, de ingrediënten voor een burn-out zijn al aanwezig, echter is de vraag wanneer en hoe het tot uiting komt?
Controle en perfectionisme, privé
Het kan ook andersom, dat er ‘iets’ speelt in het privéleven waarbij men de controle verliest, in een diep dal terecht komt en het werk gewoonweg niet meer aankan. Verhoging van de psychische druk, vermindering van de veerkracht en gewoonweg geen controle meer over zichzelf dan wel de omgeving. Ja, onderzoek toont aan dat individuen die hoog scoren op neuroticsime een grotere kans hebben, echter hoeft dat dus niet. Het heeft alles te maken met hoe graag jij altijd alles onder controle wilt hebben. Is dat erg? Nee, want ieder mens wenst graag tot op een zekere hoogte controle, wat ook voorspelbaarheid geeft. Wanneer kan het een belemmering worden? Als jij daar zelf last van hebt dan wel je omgeving. Voorbeeld; dagelijks ben jij tot in detail bezig met de activiteiten, die jij alleen of jouw gezin behoren te ondernemen waarbij het a) moet gaan zoals jij dat wilt en b) ‘perfect’ moet gebeuren. De kans dat jij je gaat ergeren, als het niet gaat zoals jij dat wilt, dan wel de activiteit niet op de manier wordt uitgevoerd zoals jij dat wilt is aanwezig. De vraag is wat doe jij met de frustratie die jij voelt? Uit jij het of niet? Het uiten van de frustratie (wat natuurlijk niet leuk is voor je omgeving) is voor jezelf beter dan dat je dit niet doet. Het inhouden van de frustratie (hoe fijn dat ook voor je omgeving is) kan zowel op psychisch als op lichamelijk vlak klachten geven. Betekent dit nu dat zolang jij je frustraties blijft uiten dit op termijn niet zorgt voor klachten? Nee, ook niet, want de gevoelde frustratie (iedere keer weer) zal op den duur ook leiden tot psychische dan wel lichamelijke klachten met als verschil dat het bij ‘uiting’ langer duurt eer dat het tot klachten komt, dan als je het niet uit.
Controle, slag dieper
Inzoomend op controle, wat zit daaronder? Angst. Waarvoor? Dat je geen controle meer hebt over je eigen gevoelens en eigenlijk de angst dat je het niet meer kunt onderdrukken. Vaak is dit een onbewust proces, waar je niet eens bij stilstaat. De aanleg hiervan ligt vaak in de omgeving waarin je bent opgegroeid en dus de opvoedingsstijl van je opvoeders. Stel je nou voor dat je bent opgegroeid in een omgeving waarbij er sprake was van een autoritaire opvoedingsstijl waarbij jouw gevoelens er niet toe deden? Dat ratio belangrijker was dan gevoel? Waar het dan concreet op neerkomt is; je gevoel deed er niet toe en dit doet pijn. Door deze pijn niet te voelen gaat je psyche onbewust op zoek naar manieren (overlevingsstrategieën) om hiermee om te gaan met als resultaat; controle. De controle heeft dan vooral betrekking op het niet willen voelen van de pijn dat jouw gevoelens er niet toe deden. Wat de psyche ook doet is op zoek gaan naar manieren om jou hierin tegemoet te komen (overleving) zodat je de pijn ook daadwerkelijk niet voelt. Je schakelt als het ware ‘automatisch’ over naar je ratio. Dus je denkt en acteert vanuit je ratio, zonder je gevoel hierin mee te nemen. Doordat je juist niet wilt voelen wil je graag controle op ….. vul maar in, want als jij die controle niet hebt en dus niet vanuit je ratio kunt denken word je teruggeworpen op je gevoel. Je gevoel die je al heel lang geleden onbewust hebt ‘uitgeschakeld’, het gevoel waar je niet meer bij kan komen, waar je dus feitelijk niets mee kunt. Het punt is alleen dat je gevoel heel graag gehoord wil worden, waar jij dus geen gehoor aan geeft. Hoe harder jij het wegdrukt, des te harder het naar de voorgrond komt. Als dat wegdrukken niet meer lukt verlies jij dus de controle. Verlies van controle betekent dat je wordt teruggeworpen op je gevoel, maar dan ook op de gevoelens die al zolang zijn onderdrukt. Gevolg? Depressie. Een depressie zegt eigenlijk; ik wil dat je naar mij (gevoel) luistert, want je gaat al jaren over mijn emotionele grenzen heen.
Perfectionisme, slag dieper
Bij een autoritaire opvoedingsstijl hoort ook perfectionisme thuis; prestatiegericht en met andere woorden; je bent ‘pas’ van ‘waarde’ als je iets hebt bereikt. Dus is de kans aanzienlijk groot dat jij heel hard je best doet om alles zo goed mogelijk te doen, want dan heb je immers ‘waarde’. Dus enerzijds wil je controle (om niet te voelen en later omdat je er niet bij kunt) en anderzijds wil je perfectionisme, want alleen dan ben je van ‘waarde’. Stel je nou voor dat in je privéleven je omgeving niet doet (controle) wat jij zegt of het uitvoert op de manier (perfectionisme) zoals jij dat wilt? Los van een gezin, ook jij kunt de controle over jezelf verliezen en daarmee als de onderdrukte gevoelens steeds vaker naar boven komen (die jij dus niet meer kunt onderdrukken). Je verliest controle en daarmee ook de ‘perfectionisme’, die twee gaan namelijk hand in hand. Verlies van controle leidt tot ‘voelen’ waar je niets mee kunt waardoor je dus ook voor je gevoel (eigenlijk ratio) niet meer ‘perfect’ bent en daarmee; dat je geen ‘waarde’ hebt. Wat voor effect heeft dit op je werk? Juist, ook dat lukt niet meer waardoor de negatieve cirkel waar jij met jezelf in bent beland alleen maar groter wordt.
Controle en perfectionisme, werk
Andersom werkdruk gaat omhoog, hoe kan het dat jij daar last van hebt en je collega dat niet heeft? Als de werkdruk omhoog gaat betekent dat ook de werkstress omhoog gaat. De controle en perfectionisme worden steeds moeilijker. De druk neemt namelijk toe en daarmee ook de stress. Je verliest het overzicht (controle) en je kunt je werk minder goed uitvoeren (perfectionisme). Je gevoelens komen naar boven, doordat je ratio afneemt (verlies controle & perfectionisme) en ook daar heb je dus geen overzicht op. Dit is het begin van een negatieve cirkel wat zich blijft herhalen. Wat ook meespeelt is dat jij gewend bent om altijd heel hard je best te doen en altijd maar door te gaan (perfectionisme). Je geeft dus niet ‘op’ en blijft je verzetten. Dit maakt het alleen maar erger met als gevolg; depressie (burn-out). Dus een burn-out is eigenlijk niets anders dan een depressie waar jij met jezelf in terecht komt en wat dus vooral met jezelf te maken heeft. De depressie die voortkomt doordat jij geen controle meer hebt, niet meer ‘perfect’ kunt zijn. Daarom wordt burn-out ook omschreven als; draaglast is hoger dan de draagkracht er is geen balans.
Burn-out en grenzen
Wat je ook vaak leest is het niet aangeven van de grenzen. Dat klopt ook, want dat heb je niet geleerd. Jij hebt geleerd dat jij pas van ‘waarde’ bent als jij iets presteert (perfectionisme). Dus als je dan een grens zou aangeven (werk of privé) betekent het dus (onbewust) dat jij niet ‘perfect’ bent. Een slag dieper; aangeven van grenzen betekent dat je ‘iets’ niet aankunt en dat raakt het perfectionisme. Nog een slag dieper; toegeven dat je niet ‘perfect’ bent zou gelijk staan aan dat je geen ‘waarde’ hebt wat leidt tot onzekerheid en het teruggeworpen worden op je gevoel, die je onvoldoende herkend en erkend.
Concreet Burn-Out
Burn-out is niets anders dan een depressie en lichamelijke oververmoeidheid die op zijn beurt weer voortkomt uit de emotionele vermoeidheid. De depressie en de lichamelijke vermoeidheid komt voort doordat jij geen controle meer hebt, niet meer ‘perfect’ bent en een slag dieper; je psyche is moe geworden van de drang naar controle en perfectionisme. Set me free!
In een eerder artikelhebben wij geschreven over de impact van het onvoldoende doorlopen van de adolescentiefase voor het ontwikkelen van een depressie. Dit artikel gaat over het ontwikkelen van een depressie met als uitgangspunt het stelselmatig overschrijden van je eigen emotionele grenzen.
Zullen we meteen de diepte ingaan?
Hoe bewust ben je?
Lukt het jou om een zware gebeurtenis in je leven, die je moeilijk kunt accepteren en waar je ook niet zomaar uit kunt stappen, om te buigen naar acceptatie? Door in je hoofd op zoek te gaan naar overtuigingen om de ‘uitdaging’ alsnog te kunnen accepteren? Wat nou als jij dit regelmatig doet? Of anders dat je dagelijks te maken hebt met deze uitdagingen met als verschil dat je er in minimale variant aan wordt blootgesteld? Hoe bewust ben jij je eigenlijk van deze ‘uitdagingen’? Van het proces wat zich in jou afspeelt? Denk jij hier weleens over na of ga jij onbewust over tot ‘acceptatie’ terwijl je voelt dat het niet ok is? Stap verder; wat nou als jij het stelselmatig bewust of onbewust ‘accepteert’ waardoor het op een gegeven moment een gewoonte wordt (of is geworden)? Wat zijn dan de gevolgen voor op de lange termijn?
Het lukt ons vaak om onszelf rationeel te overtuigen. Waar het alleen werkelijk om gaat is of jij het ook gevoelsmatig kunt accepteren? Kan jij gevoelsmatig accepteren dat er keer op keer over je grens wordt gegaan, want dat is feitelijk wat er gebeurt. Waar liggen jouw grenzen? Hoe bewust ben jij je van je grenzen? Mocht of kon jij thuis jezelf zijn? Jezelf ontwikkelen om je grenzen te leren kennen? Tijd genomen om hierover na te denken, misschien op latere leeftijd?
Teveel vragen? Ja, daar houden wij van, dat is ook onze aanpak om jou, samen met jou te ‘doorgronden’ en te helpen. Wij doen namelijk niet aan symptoombestrijding.
Terug. Cliché en waar; het is helemaal gezond om in het leven uitdagingen tegen te komen, daar kun je alleen maar van leren en groeien. Ook is het vrij gezond en juist heel goed om na te denken en daarmee op zoek te gaan naar haalbare en voor jou acceptabele overtuigingen. Deze nieuwe overtuigingen verbreden namelijk jouw horizon en jouw referentiekader. Ook is het een teken van een sterke psychologische veerkracht.
Emotioneel forceren
Het is alleen niet ok als jij je rationeel weet te overtuigen, omdat je een valide argument hebt gevonden, maar je gevoel niet meekomt en dus eigenlijk ‘nee’ zegt. Het is niet ok en ongezond om er iedere keer overheen te stappen en jezelf – herhaaldelijk- emotioneel forceert om het te ‘accepteren’. Vast blijf jij je valide argumenten herhalen en in de meeste gevallen ‘het positieve ervan in te zien’. Of anders ‘alles in het leven heeft een reden’; dat klopt, opdat jij inziet dat je juist niet reageert, vanuit angst (excuus voor de confrontatie). Angst om voor jezelf op te komen en je grenzen aan te geven met als kern; angst voor de gevolgen.
Depressie
Als je dit steeds blijft herhalen is de kans aanwezig dat je op een gegeven moment helemaal niet meer weet wat je voelt. Jouw gevoel trekt zich – uit bescherming – terug, omdat je toch niet luistert. Je gevoel gaat namelijk alles in werking zetten om te overleven en dat kost energie, heel veel energie. Gevoelsmatig is de kans aanzienlijk groot dat je dan apathisch wordt en onbewust overschakelt naar de ‘automatische piloot’. Dat betekent niet dat je nergens ‘last’ van hebt; gevoel van leegte, somberheid, neerslachtig, eenzaam voelen, negatieve gevoelens, snel afgeleid, geïrriteerd etc. Je kunt dit rijtje verder aanvullen met de kenmerken van een depressie. Herkenning? Welkom, je bent depressief.
Of ben jij de type die altijd de clown uithangt om anderen te plezieren, maar je diep van binnen echt heel naar voelt? De type die ontzettend bewust is, maar geen uitweg ziet?
Onze ervaring is dat cliënten in een depressie terecht komen doordat zij stelselmatig het gevoel negeren. Het stelselmatig overschrijden van de emotionele grenzen. Er is geen balans meer tussen ratio (acceptatie) en het gevoel; de bekende draagkracht en draaglast komt dus daar vandaan. Je kunt iets wel rationeel accepteren door jezelf te overtuigen alleen hoort er wel een balans te zijn met je gevoel en als deze balans er (vaak) niet is dan wordt je draaglast dus groter dan je draagkracht. Dat is dus vaak wat er ontbreekt en voedingsbodem is voor het ontwikkelen van een depressie (en een burn-out; neen, ligt niet aan de werkdruk).
Samengevat; je ontwikkelt een depressie als jij stelselmatig, ongeacht de context, over je emotionele grenzen heen gaat. Geen balans kunt vinden in hetgeen wat je rationeel accepteert en gevoelsmatig afwijst.
Over het algemeen is de basis voor het voorkomen van een depressie het goed kennen van jezelf. Hoe je denkt, reageert, wat je voelt, wat je waarden & normen zijn en vooral wat je grenzen zijn. De kans dat iemand, die zichzelf onvoldoende kent (ongeacht de oorzaak hiervan) op termijn een depressie ontwikkeld is dan ook aanwezig. Dit artikel gaat vooral in op het ontstaan van een depressie door het onvoldoende doorlopen van de adolescentiefase.
Het leren kennen van jezelf begint tijdens de adolescentiefase (pubertijd). Dat is het moment waarop de identiteit wordt gevormd en jij jezelf leert kennen. De adolescentiefase is een fase van experimenteren en ontdekken, maar vooral ook een fase van reflecteren. Voor je pubertijd reflecteer je vooral aan je opvoeders, tijdens de pubertijd wordt er ook gereflecteerd met individuen buiten het gezin. Ook ben je zoekende naar een rolmodel om je daarmee te kunnen identificeren. Dit alles wordt ook wel het proces van identiteitsontwikkeling genoemd, je bent op zoek naar jouw identiteit. De ouders hebben een zeer belangrijke rol tijdens de adolescentiefase van het kind, namelijk dat zij de adolescent enerzijds steunen in dit proces en anderzijds de vrijheid geven om zichzelf te ontwikkelen. Daarbij speelt ook mee dat de ouders accepteren dat het kind zich aan het onthechten is. Onthechting hoort bij een normale ontwikkeling en is gezond voor de ontwikkeling van het kind. Als de adolescentiefase goed verloopt dan leidt dit tot een evenwichtige en gezonde identiteit waarbij het kind zichzelf goed kent en weet waar zijn grenzen liggen. De kans dat een kind op latere leeftijd een depressie dan wel een andere vorm van psychische problematiek ontwikkeld is klein.
Het wordt een ander verhaal wanneer het kind de adolescentiefase onvoldoende doorloopt met als gevolg onvoldoende identiteitsontwikkeling en daarmee vooral, het onvoldoende kennen van jezelf en je eigen grenzen. Individuen die een burn-out hebben gehad, wat gepaard gaat met een depressie, geven niet voor niets aan aan ‘het beste wat mij is overkomen’. Dit wordt gezegd doordat zij tijdens de burn-out, onbewust, de adolescentiefase en daarmee de identiteitsontwikkeling (weer) zijn doorlopen met als doel het leren kennen van jezelf en je grenzen. Het ontstaan van een depressie heeft over het algemeen te maken doordat je deze fase niet hebt doorlopen en je jezelf eigenlijk onvoldoende kent waardoor jij je grenzen ook niet hebt kunnen aangeven, want je kent je eigen grenzen niet. Vandaar dat er ook wordt aangegeven dat de draagkracht en de draaglast uit balans zijn en daarmee dat jij je eigen emotionele grenzen hebt overschreden, want dat is waar het om gaat; de emotionele grens. Om eerlijk naar jezelf toe te zijn, heb je eigenlijk al een hele lange tijd het gevoel niet te weten wie je bent of anders het ervaren van een gevoel van leegte. Je doet de dagelijkse dingen, omdat dat hoort en van jou wordt verwacht, maar in hoeverre jij dit leuk vindt daar wordt niet bij stilgestaan. Het gevoel dat er ‘iets’ mist in je leven.
Onze algemene ervaring bij depressies is dat cliënten, weinig tot onvoldoende steun en vrijheid van de opvoeder(s) hebben ontvangen tijdens deze fase dan wel opvoeder(s) die door de eigen psychische problematiek de onthechting niet hebben toegestaan. Ook dat het kind werd ‘verplicht’ om te acteren en te zijn zoals de opvoeder(s) zelf zijn dan wel te dienen als verlengstuk van de ouder, allen uit angst voor ‘onthechting’ van het kind. Uiteraard kan dit ook een kant opgaan dat het kind in twee werelden gaat leven; thuis en buiten. In ‘positieve’ gevallen kan het voorkomen dat het kind deze fase alsnog doorloopt, echter niet bespreekt met de opvoeder(s), maar bijvoorbeeld met een mentor, let wel de steun van de opvoeder(s) blijft ontbreken. In negatieve gevallen dat het kind een verstoorde identiteit ontwikkeld (‘probleemkinderen’) en dit op termijn leidt tot verschillende psychische problematiek. Het ontwikkelen van een depressie op latere leeftijd (en ook tijdens de adolescentiefase) is aanwezig indien deze fase onvoldoende is doorlopen, dan wel geblokkeerd wordt door de opvoeder(s).
Onze cliënten die met een depressie kampen komen bij ons in eerste instantie binnen waarbij zij aangeven ‘dat de reden dat zij zich zo voelen’ komt door; partner, werk, familie en daarmee extern is georiënteerd. Of je nu in een narcistische relatie zit, het niet kunt vinden met je collega’s op het werk of regelmatig in de clinch ligt met je familie, de basis ben jij. De vraag is vooral; hoe het kan dat dit gebeurd en daarmee hoe ga jij hier zelf mee om? Hoe reageer jij hierop? Waar komt dit vandaan, wat is de oorzaak hiervan? Een slag dieper; waarom forceer jij jezelf, emotioneel, tot iets wat je eigenlijk niet wilt dan wel niet (kunt) accepteren. Waarom sta jij toe dat anderen stelselmatig jouw grens overgaan? Stilte. De (emotionele) grens is niet iets waar over wordt nagedacht dan wel dat men zich realiseert dat ook zij een grens (mogen) hebben en niet altijd alles hoeven te accepteren. Feitelijk worden er emotionele grenzen overgegaan en natuurlijk speelt de manier waarop jij denkt en acteert een belangrijke rol.
Eindstreep; onze cliënten hebben de adolescentiefase onvoldoende doorlopen met als gevolg dat de identiteit eveneens onvoldoende is ontwikkeld vandaar ook; ik weet niet wat mijn grenzen zijn of anders ‘weet ik niet’ zo ben ik altijd geweest (meest gehoorde); ben jij altijd zo geweest of werd er van jou verwacht dat je zo moest zijn? Bewustwording van jezelf, je karakter, je grenzen, je manier van denken en het alsnog doorlopen van de adolescentiefase is een start om een depressie te voorkomen (uitzonderingen daargelaten) dan wel om er aan uit te komen.